هيات کاوش مشترک به سرپرستي پروفسور ديتريش هوف در حفاري شهر گور فيروزآباد فارس به سازه اي دايره اي شکل رسيد که پس از مطالعه مشخص شد قديمي ترين نمونه از رصدخانه هاي به دست آمده در ايران و متعلق به قرون اوليه اسلامي است.نمونه هايي از اين سازه در دهلي و جيپور هند وجود دارد اما با توجه به اين که رصدخانه مراغه مربوط به دوره ايلخانان مغول و حدود 300سال پس از رصد خانه شهر گور بنا شده است اين سازه قديميترين رصدخانه ايران به شمار ميرود. برج نجومي پيداشده در شهر گور از خشت وگل بوده و کاملا سالم است قطري حدود 65/5 متر دارد که روي آن، 12 نشانه از علامتهاي مورد استفاده در اندازه گيريهاي رصدي و سکوهايي نموداري، وجود دارد. احتمال ميرود که سازه دايره اي شکل شهر گور براي نصب دستگاههاي سينوسي به کار ميرفته و ارتفاع ديوارههاي آن که بدون سقف بنا شده، حدود 65 سانتيمتر بوده است.
جعفري زند عضو هيات مشترک کاوش ايران و آلمان با تاکيد بر اين امر که رصدخانه شهر گور مرمت و کاملا استحکام بخشي شده است، اطمينان داد که عوامل طبيعي هيچ تاثيري بر وضعيت آن نداشته باشد و پس از تکميل حفاريهاي شهرگور، اين سازه در محوطه اي محصور شود.
وي با اشاره به اينکه رصدخانه دوران اسلامي شهر گور، روي بخشهاي ساساني بنا شده است، گفت: در اين فصل از حفاري، يک بخش از اين رصدخانه که شاهکاري از علم ايران در آن عصر محسوب ميشود، از خاک خارج شد و بخشهاي ديگر آن، در فصلهاي آينده، جستجو ميشود.
شهر گور در دوران ساساني و از زمان پادشاهي اردشير بابکان بنا شده و تا دوران اسلامي در حکومت «اميرعضدالدوله ديلمي» بر فارس که نام آن به فيروزآباد تغيير ميکند، اهميت زيادي داشته است. شواهد به دست آمده از حفاريهاي اخير باستانشناسان نيز که قدمت آنها به قرن چهارم هجري قمري برميگردد، از رونق علمي و شهري فيروزآباد در آن دوران حکايت ميکند. فارس در قرن چهارم هجري قمري يکياز پيشتازان علم نجوم در سراسر ايران بوده و شهرگور نيز در اين قرن، هنوز اهميت داشته است.
اين باستانشناس درباره تاريخچه علم نجوم در فارس به خبرنگار ايسنا توضيح داد: فارس در قرن چهارم هجري قمري، مرکز بزرگي براي ستاره شناسي است. براساس اسناد تاريخي، اميرعضدالدوله ديلمي در دوران حکومت خود در فارس، شخصيت معروفي به نام «عبدالرحمان صوفي» را به سمت استاد رياضي و نجوم به منطقه ميآورد و او در شهرگور که مورد علاقه اميرعضدالدوله بوده است، ساکن ميشود. صوفي در سال 281 هجري قمري متولد شد و در سال 335 هجري قمري در شيراز وفات کرد؛ او رصدهايي را در بغداد و شيراز انجام داده و تاريخ نويسان گفته اند که براي مدتي در شيراز به انجام محاسبات نجومي مشغول بوده است. حتي ابوريحان نيز نوشته که رصد «دايره البروج» با وسيله اي به قطر 123 سانتيمتر در شيراز انجام شده که آن وسيله را در سازه به دست آمده در شهرگور، کار ميگذاشتند.
وي در پايان اضافه کرد: صوفي، يک کره سماوي از جنس نقره نيز براي اميرعضدالدوله ديلمي ساخت که شاهکاري است و در موزه قاهره نگهداري ميشود. نام علمي عبدالرحمان صوفي در تمام کتابهاي دنيا باعنوان «Azof» آمده است. همچنين وقتي اسم دانشمندان دنيا را روي کره ماه حک کردند، نام صوفي نيز در 22 درجه جنوب و نصفالنهار 13 درجه کره ماه به ثبت رسيد.
جعفري زند عضو هيات مشترک کاوش ايران و آلمان با تاکيد بر اين امر که رصدخانه شهر گور مرمت و کاملا استحکام بخشي شده است، اطمينان داد که عوامل طبيعي هيچ تاثيري بر وضعيت آن نداشته باشد و پس از تکميل حفاريهاي شهرگور، اين سازه در محوطه اي محصور شود.
وي با اشاره به اينکه رصدخانه دوران اسلامي شهر گور، روي بخشهاي ساساني بنا شده است، گفت: در اين فصل از حفاري، يک بخش از اين رصدخانه که شاهکاري از علم ايران در آن عصر محسوب ميشود، از خاک خارج شد و بخشهاي ديگر آن، در فصلهاي آينده، جستجو ميشود.
شهر گور در دوران ساساني و از زمان پادشاهي اردشير بابکان بنا شده و تا دوران اسلامي در حکومت «اميرعضدالدوله ديلمي» بر فارس که نام آن به فيروزآباد تغيير ميکند، اهميت زيادي داشته است. شواهد به دست آمده از حفاريهاي اخير باستانشناسان نيز که قدمت آنها به قرن چهارم هجري قمري برميگردد، از رونق علمي و شهري فيروزآباد در آن دوران حکايت ميکند. فارس در قرن چهارم هجري قمري يکياز پيشتازان علم نجوم در سراسر ايران بوده و شهرگور نيز در اين قرن، هنوز اهميت داشته است.
اين باستانشناس درباره تاريخچه علم نجوم در فارس به خبرنگار ايسنا توضيح داد: فارس در قرن چهارم هجري قمري، مرکز بزرگي براي ستاره شناسي است. براساس اسناد تاريخي، اميرعضدالدوله ديلمي در دوران حکومت خود در فارس، شخصيت معروفي به نام «عبدالرحمان صوفي» را به سمت استاد رياضي و نجوم به منطقه ميآورد و او در شهرگور که مورد علاقه اميرعضدالدوله بوده است، ساکن ميشود. صوفي در سال 281 هجري قمري متولد شد و در سال 335 هجري قمري در شيراز وفات کرد؛ او رصدهايي را در بغداد و شيراز انجام داده و تاريخ نويسان گفته اند که براي مدتي در شيراز به انجام محاسبات نجومي مشغول بوده است. حتي ابوريحان نيز نوشته که رصد «دايره البروج» با وسيله اي به قطر 123 سانتيمتر در شيراز انجام شده که آن وسيله را در سازه به دست آمده در شهرگور، کار ميگذاشتند.
وي در پايان اضافه کرد: صوفي، يک کره سماوي از جنس نقره نيز براي اميرعضدالدوله ديلمي ساخت که شاهکاري است و در موزه قاهره نگهداري ميشود. نام علمي عبدالرحمان صوفي در تمام کتابهاي دنيا باعنوان «Azof» آمده است. همچنين وقتي اسم دانشمندان دنيا را روي کره ماه حک کردند، نام صوفي نيز در 22 درجه جنوب و نصفالنهار 13 درجه کره ماه به ثبت رسيد.
رکوردهاي ايران
قديمي ترين رصدخانه ايران کنار نقوش رنگي شاهزادگان ساساني در شهر گور فيروزآباد از خاک بيرون آمد