برگزار کنندگان
دانشگاه فردوسی مشهد
مرکز تحقیقات انار (پژوهشکده انار
فردوس)
دانشگاه بیرجند
با همکاری
انجمن علوم باغبانی ایران
استانداری خراسان جنوبی
فرمانداری شهرستان فردوس
سازمان جهاد کشاورزی خراسان
جنوبی
جهاد کشاورزی شهرستان فردوس
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج
کشاورزی
مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع
طبیعی خراسان رضوی
مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع
طبیعی استان یزد
سازمان توسعه و تجارت ایران
سازمان بازرگانی خراسان جنوبی
سازمان میراث فرهنگی، صنایع
دستی و گردشگری خراسان جنوبی
شوراهای اسلامی و شهرداری های
شهرستان های فردوس و اسلامیه
دانشگاه آزاد اسلامی واحد فردوس
دانشگاه پیام نور واحد فردوس
ستاد برگزاری
مهندس قرمان رشید (استاندار
خراسان جنوبی)
دکتر علیرضا عاشوری (ریاست
دانشگاه فردوسی مشهد)
دکتر محمدرضا میری (ریاست
دانشگاه بیرجند)
دکتر علی تهرانی فر (دبیر علمی
همایش)
مهندس یحیی سلاح ورزی (دبیر
اجرایی همایش)
مهندس عباس اقبال (فرماندار
شهرستان فردوس)
دکتر رضا ولی زاده (ریاست
دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی
مشهد)
دکتر مهدی جهانی (ریاست دانشکده
کشاورزی دانشگاه بیرجند)
اعضای کمیته اجرایی همایش
محمد ابراهیم افشاری: معاونت
سیاسی امنیتی استانداری خراسان
جنوبی
حسین اکبری: عضو شورای شهر
فردوس (مسئول کمیته فرهنگی)
مجید امینی: معاونت برنامه ریزی
استانداری خراسان جنوبی
امیر انوری مقدم: معاونت میراث
فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
استان خراسان جنوبی
کاظم اولیایی: معاونت عمرانی
استانداری خراسان جنوبی
محمد حسین باکمال: مسئول کمیته
اطلاع رسانی
رضا بنازاده: سرپرست شهرداری
اسلامیه
مهندس علی اکبر پیشاوری: رئیس
اداره راه و ترابری (مسئول کمیته
حمل و نقل)
مهندس نورالدین جعفری: مدیر کل
صدا و سیمای استان خراسان جنوبی
علیرضا جمیع: سرپرست سازمان
صنعت و معدن و تجارت استان
خراسان جنوبی
سید محمد جنگیده: کارشناس
فرمانداری (مسئول کمیته پشتیبانی و
امور مالی)
محمد علی جوان: معاونت فرمانداری
فردوس (جانشین ستاد اجرایی)
ایمان خوشحال: تهیه کننده و
کارگردان شبکه خاوران (کمیته
اطلاع رسانی)
اسماعیل دهقان: رئیس شورای شهر
اسلامیه
محمدرضا رضایی: مدیر کل میراث
فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
استان خراسان جنوبی
علی زال حسینی (رئیس دانشگاه فنی
مهندسی): رئیس دبیرخانه ستاد
اجرایی همایش
کاظم شبنم زاده: مسئول میراث
فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
شهرستان فردوس
علی شکیبا: تهیه کننده و کارگردان
شبکه خاوران (کمیته اطلاع رسانی)
دکتر بهرام عابدی: عضو هیات
علمی گروه باغبانی دانشگاه فردوسی
مشهد
دکتر حسن عاقل: معاون اداری و
مالی دانشکده کشاورزی دانشگاه
فردوسی مشهد
سید مهدی علیپرست: شهردار
فردوس
مهندس عباسعلی غلامی: مدیریت
جهاد کشاورزی فردوس (مسئول
کمیته برگزاری کاگاههای آموزشی)
محمدرضا گلرو: معاونت توسعه و
مدیریت منابع انسانی
دکتر حمیدرضا گلکار: رئیس
دانشگاه آزاد اسلامی فردوس (مدیر
اجلاسیه)
مهدی ماهگلی: معاونت سازمان
صنعت و معدن و تجارت استان
خراسان جنوبی
سید حسن مزدآور: عضو شورای
اسلامی شهر فردوس
محمد حسین میثمی: رئیس شورای
اسلامی فردوس (مسئول کمیته
اسکان و پذیرایی)
نادر میرشکار: جانشین سازمان
صنعت و معدن و تجارت استان
خراسان جنوبی
غلامرضا هادربادی: رئیس سازمان
جهاد کشاورزی استان خراسان
جنوبی
همکاران اجرایی همایش
مهندس عاطفه امیدوار
مهندس محمد حسین امینی فرد
مهندس مهدی خیاط
مهندس مهدی زارعی
مهندس سید مجید زرگریان
مهندس مرجان ساعی
آقای علیرضا سیفی
آقای قاسم فدایی
مهندس علی اکبر شکوهیان
مهندس مریم کهربائیان
مهندس رضا گیمدیل
مهندس نوید وحدتی
مهندس الهام سعید ی پویا
اعضای کمیته علمی همایش
دکتر حسین آرویی
دکتر عنایت ا... تفضلی
دکتر علی تهران یفر
دکتر مهدی جهانی
دکتر محمود دانشور کاخکی
دکتر غلامحسین داوری نژاد
دکتر حبیب ا... دعایی
دکتر مجید راحمی
دکتر ذبیح ا... زمانی
دکتر ناصر شاهنوشی
دکتر محمود شور
دکتر فرج ا... شهریاری
دکتر فخری شهیدی
دکتر علیرضا طلایی
دکتر بهرام عابدی
دکتر مجید عزیزی
دکتر محمد کافی
دکتر آذر کفا شپور
دکتر ابراهیم گنجی
دکتر فرید مرادی نژاد
دکتر غلامحسین مروج
دکتر حسین نعمتی
بررسی بازاریابی انار در استان یزد
جلال سالم و دکتر سید علی طبا طبا ئی
Jalal.salem@yahoo.com
اعضائ هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد
چکیده
در بخش کشاورزی استان یزد، فعالیت باغبانی اهمیت ویژه ای دارد. در بین محصولات باغبانی پس از محصول پسته و بادام انار با 523
هکتار نهال و 5695 هکتار بارور و تولید 76163 تن محصول در سال جایگاه ویژه ای در تولید انار کشور و اقتصاد کشاورزی استان
دارد.با توجه به این موضوع که بازاریابی آخرین حلقه از زنجیره تولید محصول است ومشکلات وعدم کارائی آن می تواند توانائ یهای
تولیدیک محصول را نیز ضایع کند وبا لحاظ اینکه انار در گروه محصولاتی است که قیمت آن با مکانیزم بازار تعیین می گردد و بر
اساس
آمار موجود نوسان زیادی بویژه درسطح تولید کننده وجود دارد، در این تحقیق با استفاده ازمطالعات میدانی ومطالعات کتابخانه ای
مسائل ومشکلات مختلف بازار رسانی این محصول در استان یزد بررسی گردیده است
. در این راستا ضمن شناسایی مسیرهای
بازاررسانی، حاشیه بازار عمده فروشی، خرده فروشی وکارایی بازار محاسبه و با مصاحبه حضوری با ادرکنندگان وبررسی اسناد
ومدارک مشکلات صدور محصول بررسی شده است. بر اساس نتایج بدست آمده نوسان قیمت در فصل برداشت و شفاف نبودن بازار
مهمترین مشکلات تولید کنندگان در زمینه بازار انار است. بازار داخلی انار مسیر ساده ای دارد و خدمات بازاریابی نظیر درجه بندی،
بسته بندی و تبدیل بر روی آن انجام می شود . در این بازار سهم تولید کننده از قیمت نهایی انار بیش از 50 درصد و کارایی بازار انار
بالای 35 درصد است.
مقدمه
در این تحقیق با شناخت مسیر و نحوه عمل در بازار رسانی انار وضعیت موجود تبین و ر اهکارهای عملی جهت بهبود سیستم ارائه شد ه
است.افزایش هزینه تولید و قیمت مام شده این محصول در داخل کشور از طریق کاهش مزیت نسبی تولید آن صدور انار را با چالش
جدی مواجه خواهد کرد بر این اساس اهداف این تحقیق شامل موارد زیر بوده است:
1 بررسی نحوه عمل وخدمات بازاریابی در مراحل مختلف بازار
2 شناسایی وتعیین مسیر بازار رسانی انار
3 تعیین حاشیه عمده فروشی، خرده فروشی وکل بازار انار
4 تعیین کارایی فنی، قیمتی وکل بازار انار
مواد و رو شها
برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز ابتدا شهرستان های عمده تولید انار در استان یزد تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای
چند مرحله ای و با توجه به متغیر سطح باغات انار مورد بهره برداری وسهم هر منطقه در سطح باغات مورد بهره برداری ، در مرحله
اولتعدادی دهستان در مرحله دوم تعدادی روستا در هر دهستان انتخاب شد .در مرحله سوم با همکاری مراکز خد مات جهاد کشاورزی
تعداد تقریبی بهره برداران در روستا های نمونه تعیین شد و با استفاده از روش نمونه گیری ساده تصادفی (روابط زیر ) تعدادی انار کار
نمونه درهر روستا انتخاب شد . انتخاب عمده فروشان ، خریداران محلی ، واسطه ها و صادرکنندگان با توجه به اطلاعات کسب شده ا ز
زارعین و نهاد های دولتی مربوط انجام گردید .
یکی از اهداف طرح تعیین حاشیه و کارایی بازار است که برای محاسبه آنها از روابط زیر استفاده گردید.
( حاشیه خرده فروشی ( 1 = Mr
Mr=Pr - Pw
حاشیه عمده فروشی =Mw
Mw= Pw - Pr
حاشیه کل = Mm
Mm= Pr - Pf
قیمت خرده فروشی = Pr
قیمت عمده فروشی =Pw
قیمت سر مزرعه = Pf
100 * (حاشیه بازار/ هزینه ضایعات) = عدم کارایی فنی (2)
100 * (حاشیه بازار/ هزینه خدمات بازار رسانی ) = عدم کارایی قیمتی
100 * (حاشیه بازار/ هزینه ضایعات+ هزینه خدمات بازار رسانی) = عدم کارایی کل
نتایج و بحث
مهمترین مسائل و مشکلات تولید انار در استان یزد ، افزایش ضایعات محصول در اثر خسارت کرم گلوگاه و افزایش هزین ه های
تولید
خصوصا هزینه های نیروی انسانی است .در استان یزد این محصول بیشتر با شرایط آب و هوایی تفت، ابرکوه، اردکان، صدوق،
مهریز،
میبد و یزد سازگار است . میزان سواد نقش مثبت در پذیرش نو آوری های علمی از سوی کشاورزان دارد، در عین حال نتایج این
مطالعه
37 درصد / حاکی از آن است که وضعیت سواد در نزد باغداران از شاخص مطلوبی برخوردار نمی باشد . بر اساس اطلاعات
موجود 5
باغداران بی سواد هستند چنانچه مقطع ابتدایی را نیز به عنوان کم سواد محسوب نماییم 83 درصد باغداران نمونه در استان یزد از
نطرسواد وضعیت مناسبی ندارند.
محاسبه مزیت نسبی تولید انار در استان یزد
جلال سالم
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد
Jalal.salem@yahoo.com
چکیده
انار از جمله محصولات صادراتی استان یزد می باشد و به لحاظ اهمیت اقتصادی آن در اقتصاد کشاورزی شهرستانهای یزد،تفت ،
مهریز،اردکان، صدوق و میبد استان یزد و جهت حفظ کمیت و کیفیت این محصول محاسبه مزیت نسبی تولید محصول ضروری است
(DRC) .در این تحقیق بااستفاده از مطالع ات میدانی و کتابخانه ای مزیت نسبی تولید انار در استان یزد با معیار هزینه منابع داخلی
برآورد شده است . از طریق بکارگیری این روش، می توان هزینه فرصت منابع صرفه جویی شده را با هزینه حداقل بدست آمده از
هرواحد ارز خارجی، برآورد نمود این معیار کارایی تولید داخلی را نسبت به بازار بین المللی اندازه گیری می نماید و در حقیقت نشان
م ی تواند بعنوان DRC می دهد که آیا هزینه ها یا منافع اجتماعی در تولید یک کالا، بیشتر از هزینه واردات آن است؟ در نتیجه
ضریبمعیار اندازه گیری مزیت نسبی تولید یک کالا مورد استفاده قرار گی رد..بر اساس نتایج تحقیق تولید انار در استان یزد در سال
1388 علی رغم تنگناهای موجود در زمینه تولید دارای مزیت نسبی است .
مقدمه
انار با سطح زیر کشت 523 هکتار نهال و 5695 هکتار بارور و تولید 76163 تن محصول بعد از پسته وبادام مهمترین محصول
باغی استان یزد می باشد. با توجه به مشکلات پیش روی تولید کنندگان این محصول و جهت حفظ و توسعه تولید این گیاه ارزشمند
اطلاع از هزینه های تولید و محاسبه مزیت نسبی این محصول ضروری می باشد .
بررسی کرده اند. قیمت ارز واقعی به PAM کرباسی و همکاران( 1384 ) مزیت نسبی تولید پنبه را دراستان گلستان با استفاده از
روش PAM روش برابری قدرت خرید محاسبه شده و، از شاخص قیمت عمده فروشی امریکا در محاسبات استفاده شده است. از
جدول0 اعلام شده است. علاوه بر اين حساسيت نتايج نسبت به تغيير در نرخ ارز اسمي برآورد شده / استخراج و مقدار آن 76
DRC شاخص است.
قلي بگلو ( 1384 ) تاثير سياست هاي حمايتي دولت در مزيت هاي نسبي براي محصولات زراعي و باغي استان قزوين را مطالعه
کرده حاکي از عدم مزيت نسبي در توليد بادام در اين استان در قيمت هاي رايج براي نرخ ارز SCB و DRC است. نتايج محاسبه
معيا رهاي است. افزايش نرخ ارز منجر به بهبود وضعيت و استفاده از نرخ ارز واقعي منجر به بدتر شدن شرايط براي بادام مي شود.
بررسی خصوصیات فیزیکو شیمیایی انارهای مناطق مختلف
فروغ عسگری* 1، محمد مهدی مقدم 2، ولی رنجبر 3، رضوان محمدی 5، غلام رضا کارگر 6
-1 کارشناس تحقیق و توسعه شرکت دشت مرغاب(یک و یک)
-2 معاونت تضمین کیفیت گروه صنعتی یک و یک
-3 کارشناس آزمایشگاه کنترل کیفیت دشت مرغاب (یک و یک)
-4 کارشناس تضمین کیفیت دشت مرغاب(یک و یک)
-5 تکنسین تحقیقات صنعتی دشت مرغاب(یک و یک)
Email: FO.ASGARI11@YAHOO.COM
چکیده
،B میوه ای است سرشار از سدیم، ریبوفلاوین، نیاسین، کلسیم و فسفر، تیامین و ویتامین های 1 ،Punica granatum انار با نام
علمی است که از ارزش غذائی، داروئی و صنعتی فراوانی برخوردار است. با توجه به اینکه خرید انار در کارخانه دشت مرغاب B6
، C ،B2(یک و یک) از مناطق مختلف صورت می گیرد و شناخت واریته مناسب انار جهت فرآوری گامی موثر در جهت ارتقای
کیفی محصول رب انار و کاهش ضایعات فرآوری رب انار است بنابراین جهت اولویت بندی کیفیت و قیمت گذاری و خرید سعی بر
این است تا فاکتورهای کیفیتی انار مناطق مختلف اندازه گیری شود تا جهت خرید، مناطقی که انار مناسب تر دارند در اولویت اول
خرید قرار گیرند. از محموله های ورودی به کارخانه در طی 20 روز 80 نمونه برداری از انارهای 14 منطقه (شهرضا، سیدان،
فاروق، ارسنجان، نی ریز، ساوه، کازرون، یزد، استهبانات، شیراز، کوار، جهرم، مشهد، کردستان) صورت گرفته است که نمونه ها
به واحد شیمی فیزیک بریکس، رنگ و مزه انارها مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از ،pH ، جهت آزمو نهای
درصد آبدهی، اسیدیته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. که براین اساس به ترتیب انار مناطق سیدان، فاروق، شهرضا، A.H.P
آزمایشات فوق با روش ارسنجان، کردستان، نی ریز و ساوه بیشترین کاربرد را در تواید رب انار دارد و انا رهای جهرم، مشهد،
کوار و شیراز کمترین کاربرد را دارد.
مقدمه
میوه ای است سرشار از سدیم، ریبوفلاوین، نیاسین، کلسیم و فسفر، تیامین و ویتامین های 1 ،Punica granatum انار با نام علمی
است که از ارزش غذائی، داروئی و صنعتی فراوانی برخوردار است.انار میوه ای بسیار لذیذ و مفید است که بشر از B6، C،B2
روزگارهای قدیم با آن آشنا بوده است. در نوشته های قدیم مصریان که مربوط به چهار هزار و پانصد سال قبل است. تصویر انار بارها
دیده شده است و در قرآن سه بار از انار نام برده شده است و طبق فرموده حضرت علی از میوه های بهشتی است. این درخت در
کشورهای اروپائی و آمریکائی در سطح محدودی کاشته می شود. اما در مناطق وسیعی از آسیا و آفریقا باغ های انار وجود دارند و در
کشور ایران نیز در استا نهای متعددی کاشته می شود که بیشتر در نواحی گرمسیری و حواشی کویر ایران کشت شده است. از
ویژگی های انار و فرآورده های آن می توان به ماندگاری بالا، ارگانیک بودن محصول، طعم و مزه مناسب آن، تصفیه کننده خون، ضد
اسهال، التیام دهنده زخم ها، خاصیت ضد انگلی، افزایش هوش، تقویت معده و ملین شکم، مهیا کننده دستگاه تناسلی، تقویت کننده
کبد، مفید برای یرقان، طحال، سرفه حاد، ضد تهوع، ضد برفک و جوش دهانی، ضد جوش و تبخال، تحریک کننده حرکت روده،
صفرابر، خاصیت ضد سرطانی،... اشاره کرد.
بر اساس تحقیقات انجام شده مصرف آب انار از ابتلا به سرطان پروستات جلوگیری
می کند که این خاصیت بدلیل این است که انار غنی از اسید فولیک و آنتی اکسیدان ها می باشد. بر اساس آمار جهاد کشاورزی در سال
1387 از 67 هزار هکتار سطح زیر کشت و تولید سالانه 800 تن انار در کل کشور حدود چهارده هزار هکتار سطح زیر کشت و
تولید سالانه 198 تن انار به استان فارس اختصاص دارد که به لحاظ حجم تولید و کیفیت مناسب، انار فارس در سطح جهان مقام برتر
را به خود اختصاص داده است. از این میوه محصولاتی از قبیل رب انار، ژله، لواشک، شربت و نار دانه تهیه می شود.
با توجه به اینکه خرید انار در کارخانه دشت مرغاب ( یک و یک) از مناطق مختلف صورت می گیرد و شناخت واریته مناسب انار
جهت فرآوری گامی موثر در جهت ارتقائ کیفی مصول رب انار و کاهش ضایعات فرآوری رب انار است بنابراین در این تحقیق به
بررسی خصوصیات فیزیکو شیمیائی انار حاصل از واریته های مختلف پرداخته ایم تا واریت هی مناسب برای تولید رب انار مشخص
گردد.
ارزیابی پتانسیل های اقلیمی کشت انار در استان اصفهان با استفاده از
GIS
سیروس قنبری 1، جعفر کریمی 2
1استادیار جغرافیا دانشگاه سیستان و بلوچستان
2کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی توریسم
Email: Jkarimi15@yahoo.com
چکیده
نظر به اینکه تولید مواد غذایی بهتر و بیشتر یکی از مسائل مهم دنیای کنونی به شمار می آید و از آنجا که تولید محصول و قابلیّت
های کشاورزی هر منطقه به هوا و مشخصات اقلیمی و محیطی آن بستگی دارد، مطالعه ی ساز ههای جوّی و محیطی مؤثر بر
کشاورزی از اهمیّت ویژه ای برخوردار است. امروزه فناوری اطلاعات به عنوان بستری مطمئن و غیر قابل انکار برای گسترش
کشاورزی دقیق به شمار می آید. از محصولات مهم استان اصفهان، انار می باشد و به همین منظور در این پژوهش به پهنه بندی
آگروکلیمای کاشت انار به لحاظ شرایط دمایی در استان اصفهان پرداخته شده است. بدین منظور داده های مورد نیاز( حداقل دمای
ماه ژانویه، فوریه و دسامبر، حداکثر 2008 ) از سایت هواشناسی استان اصفهان برای کلیه ایستگا ههای سینوپتیک - دمای ماه
ژوئیه و ارتفاع ایستگا هها) طی دوره 18 ساله( 1990 با توجه به عناصر اقلیمی مورد نیاز درخت انار، با روش GIS و
کلیماتولوژی (تعداد 25 ایستگاه) اخذ و سپس با استفاده از نرم افزار نقشه مناطق مستعد کاشت انار، ترسیم گردیدند. نتایج
Overley نقشه های مورد نیاز ترسیم و سپس با استفاده از روش Kriging حاکی از آن بود که نواحی غربی، شرقی و محدود
ههای اردستان و کاشان، دارای شرایط نامساعد جهت کشت انار و تنها محدوده مرکزی استان، دارای شرایط مساعد جهت کشت انار
برخوردار می باشند.
روش کار
در این پژوهش به پهنه بندی آگروکلیمای کاشت انار با بهره گیری از عناصر اقلیمی در استان اصفهان پرداخته شده است. بدین
منظور - داده های مورد نیاز (حداقل دمای ماه ژانویه، فوریه و دسامبر، حداکثر دمای ماه ژوئیه و ارتفاع ایستگا هها) طی دوره
18 ساله( 1990 2008 ) از سایت هواشناسی استان اصفهان برای کلیه ایستگا ههای سینوپتیک و کلیماتولوژی (تعداد 25
ایستگاه) اخذ و سپس با استفاده از نقشه های مورد نیاز ترسیم و سپس با استفاده از روش Kriging با توجه به عناصر اقلیمی
مورد نیاز درخت انار، با روش GIS نرم افزارنقشه مناطق مستعد کاشت انار، ترسیم گردیدند. Overley
نتیجه
از آنجاییکه در حال حاضر با گسترش علم و فنون در تمام زمینه ها، به خصوص در زمینه کشاورزی دیگر نمی توان به روش های
سنتی برای انجام کشاورزی متکی بود و می بایست روش های جدید را برای بهره برداری بهینه و مناسب محصول به کار گرفت و
محصولات مناسب را با توجه به شرایط محیطی به کار گرفت. در این پژوهش نیز با توجه به اهمیت محصول انار، چه به لحاظ
دارویی و چه به لحاظ مصرفی و نیز کشت آن در گوشه و کنار این استان به یافتن پهنه های مناسب برای کشت انار در استان
پرداخته شده است و با توجه به آنچه مورد بررسی قرار گرفت مشاهده گردید که نواحی غربی، شرقی و محدوده های اردستان و
کاشان، دارای شرایط نامساعد جهت کشت انار و تنها محدوده مرکزی استان، دارای شرایط مساعد جهت کشت انار برخوردار می
باشند.
بررسی مزیت نسبی صادراتی انار ایران
سید مجتبی مجاوریان 1
فاطمه رسولی 2
چکیده
انار یکی از محصولات مهم باغی در ایران بوده و در سطح جهانی نیز انار ایران سهم عمده ای از تولید جهانی را در بر می
گیرد. در این بررسی با استفاده از شاخص مزیت نسبی آشکار، به پتانسیل صادراتی این محصول پرداخته می شود. داده های
تحقیق مربوط به دوره 2008 بوده است. مزیت نسبی در سالهای مختلف محاسبه و روند آن استخراج گردید. نتایج نشان داد در
این محصولمزیت نسبی وجود دارد اما رشد آن کمتر از کشورهای رقیب می باشد. با توجه به حجم وسیع تولید پیشنهاد می شود
در سیاست های حمایتی مربوطه تجدید نظر گردد.
مقدمه
ایران زادگاه انار بوده و از نظر تنوع، کیفیت، سطح زیرکشت ، تولید ، و صادرات انار مقام اول دنیا را داراست (وزارت
بازرگانی، سازمان توسعه تجارت ایران، 1385 ). به علت بومی بودن انار در ناحیه خاورمیانه بیشترین استقبال مصرف و در
نتیجه سطح زیرکشت دنیا مربوط به همین نواحی می باشد، علاوه بر ایران کشورهای افغانستان ، پاکستان ، ترکیه ، عراق ،
آذربایجان ، ارمنستان ، ترکمنستان ،ازبکستان، تاجیکستان، هندوستان، چین، برمه، ژاپن، بنگلادش، عربستان سعودی ، اردن،
لبنان ، مصر ، لیبی ، مراکش ، سودان ، میانمار ،کشورهای حاشیه شمالی دریای مدیترانه شامل: یونان، ایتالیا، قبرس، قسمت
های جنوبی فرانسه و اسپانیا نیز جزو کشورهای تولید کننده انار می باشند، که از این میان ایران، ترکیه، اسپانیا و قزاقستان
بزرگترین تولید کنندگان این محصول در جهان به شمار می روند (وزارت
.( جهاد کشاورزی، دفتر امور میو هها، 1389
2006 حدود 1500000 تن بوده است و ایران 47 درصد سهم در تولید جهان را دارا بوده - میزان تولید انار در جهان در
سال 2005 .( است(وزارت صنایع و معادن، دفتر صنایع غیر فلزی، 1388 ایران بزرگترین تولید کننده و صادر کننده انار
در سطح جهان بوده و مقام اول جهان را داراست.کشورهای حاشیه خلیج فارس و
کشورهای خاور دور به خصوص ژاپن وکره جنوبی از جمله کشورهای مهم جهت صادرات این محصول هستند(وزارت جهاد
.( کشاورزی، 1389
تا سال 1386 سالانه حدود 24 هزارتن( 3,4 درصد کل تولید) انار به 35 کشور جهان صادر شده است که کره جنوبی به
عنوان عمده ترین بازار هدف صادرات انار ایران بوده است.همچنین انگلیس، قبرس، کره شمالی، کره جنوبی و هلند از جمله
متقاضیان انار ارگانیک .( ایران بوده اند(وزارت صنایع و معادن، دفتر صنایع فلزی، 1388
شایان ذکر است که در سال 1387 به دلیل سرمازدگی زمستان و نیز خشکسالی در برخی استانها موجب کاهش تولید و در
نتیجه کاهش 2005 در حدود 188 میلیون دلار بوده است که ایران با صادراتی به - صادرات گردیده است. ارزش صادرات
جهانی انار در سال 2006 .( ارزش حدود 33,8 میلیون دلار 18 % از سهم صادرات کل جهان را دارا بوده است(مزارت
صنایع و معادن، دفتر صنایع غیر فلزی، 1388 توجه به مزیت نسبی در فعالی تهای تولیدی یکی از مهم ترین جنبه های برنامه
ریزی اقتصادی که از پایداری درخور توجهی برخوردار است به حساب آمده و اساس برنامه ریزی اقتصادی برای تخصیص
کاراتر منابع است (کرباسی، 1384 ). از آنجا که حضور دربازارهایجهاني از اهميت ويژه اي برخوردار است، توجه به
مزيتهاي صادراتي و تمرکز روي صادرات کالاهاي مزيتدار و تقويت مزيت کالاهاي فاقد مزيت، حائز اهميت خواهد بود
حسيني، 1386 ) و نيز از آنجاييکه انار بعنوان يکي از محصولات مهم و در خور توجه در - زمينه صادرات و مصرف
داخلي نمود دارد رو بر آن شديم در مطالعه حاضر به بررسي مزيت نسبي صادراتي انار طي سالهاي 1999
2008 در ايران و برخي از کشورهاي مهم توليد کننده اين محصول بپردازيم.
مطالعه وضعیت گیاهان هرز، آفات و بیماریهای باغات انار کوهدشت لرستان
احسان اله زیدعلی 1؛ سیدکریم موسوی 2، نادر آزادبخت 2، یحیی سلالاحورزی 3، نصراله سوری 4، محسن غیاثوند 2
-1 دانشجوی دکتری تخصصی علفهای هرز دانشگاه فردوسی مشهد؛ 2- محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان؛
3- مرکز تحقیقات
انار دانشگاه فردوسی مشهد؛ 4- دستیار علمی دانشگاه جامع پیام نور استان لرستان
چکیده
دستیابی به اطلاعات ناشی از حضور گیاهان هرز، آفات و بیماریهای باغات انار باعث بهبود تصمیمات مدیریتی در رابطه با
کاستن از مشکلات مربوط به آنها می شود. در این پژوهش، فلور علف هرز و فون آفات و بیماریهای گیاهی در سطح انارستان
های شهرستان 23 درصد بیشتر از / کوهدشت طی سال 1387 مورد ارزیابی قرار گرفت . میانگین تراکم جمعیت علف های
هرزی برای باغ های قدیم 51 باغ های جدید بود . در انارستان های جدید، علف هرز چند ساله پنجه مرغی مهمترین گونه شایع
بود .گونه ی ک ساله گلرنگ وحشی در رده مهم و شش گونه ماشک گل خوشه ای، خردل وحشی، یونجه گل زرد، کاهوی
وحشی، یولاف وحشی و خللر گونه های با اهمیت متوسط بودند. در سطح انارستان های جدید غالبیت نسبی با گونه های یک ساله
پهن برگ بود. در انارستان های قدیمی، سه گونه ارزنی، ساق ترشک و بارهنگ کبیر مهمترین گونه های شایع بودند . گونه های
گندمک و توت روباه به ترتیب رتبه های مهم و اهمیت متوسط را به خود اختصاص دادند . بدین ترتیب در انارستان های قدیمی
نیمی از گونه های مهم، چند ساله بودند . این موضوع گویای غالبیت یافتن
گونه های چند ساله در مقایسه با یک ساله ها به تبع افزایش سن باغات است . از میان آفات، بیماری های گیاهی و سایر خسارت
های وارده در سطح انارستان های منطقه زیر تنگ سیاب مسأله آفتاب سوختگی نمود عین یتر داشت. مسأله آفتاب سوختگی به
خصوص در سطح انارستان های جدید شایع تر بود . میانگین آفتاب سوختگی میوه ها برای انارستان های جدید و قدیم به ترتیب
40 و 10 درصد بود . بر اساس Asporgilus spp. مطالعه فونستیک صورت گرفته آفات کرم گلوگاه انار و کنه ها و بیمار
یهای لهیدگی گل گاه مربوط به قار چهای نیز در سطح انارستان های منطقه زیر تنگ سیاب مشاهده شد. Mucor spp. و
مقدمه
شهرستان کوهدشت، عمده ترین منطقه ی انار کاری استان لرستان با حدود 750 هکتار از 1000 هکتار سطح زیر کشت
انار استان و با مساحتی حدود 4000 کیلو متر مربع در غرب لرستان به فاصله 110 کیلو متری از مرکز خرم آباد واقع شده
است. نمونه ی انا ر هایی که در باغستان های شهرستان کوهدشت شناسایی شده اند؛ عبارتند از ملس سرخ، ملس پوست کلفت،
شیرین معمولی، زرد خرم آباد، شیرین لری، لری دانه سفید، ملس زرد گراب، گاو دماغ دیر رس، ترش پوست سفید، خانمی
لری و ترش کم بار (بهزادی شهر بابکی 1377 ). تاکنون
بیش از 85 عامل زنده و غیر زنده از نقاط مختلف دنیا گزارش شده است که در شرایط مختلف می توانند به قسمت های
مختلف درخت انار خسارت وارد آورند (حیاتی 1373 ). مهم ترین آفت انار، ش بپره خرنوب موسوم به کرم گل وگاه انار،
خسارت آن در کل کشور طی 25 درصد محصول بر آورد شده است (شاکری 1382 و 1383 ). از دیگر آفات انار می
توان شته ی انار، کرم - سال های مختلف حدود 30 سفید ریشه انار، سوسک های میوه خوار انار، سوسک چوب خوار انار،
مگس سفید، کنه قرمز پا کوتاه و ک نه گالی انار را نام برد .( (میرجلیلی 1381 ؛ شاکری 1382
در اکولوژی گیاهی مطالعه جوامع پایا، درکی از عاملهای تعیین کننده ترکیب و توسعه جوامع گیاهی را به ما می بخشد . در
مطالعه علف های هرز، آفات و بیماریهای گیاهی می بایستی چندین عامل زراعی، خاک و آب و هوایی را در نظر گرفت که
همه اینها به هم مرتبط هستند و گاهی اثر همدیگر را می پوشانند. ارتباط درونی عوامل، روش ن ساختن روابط مؤثر را مشکل
می سازد (استریبگ و .( اندرسن، 1993
معمولا ترکیب و تراکم آفات و بیماریهای گیاهی باز تاب نظام تولید و عملیات زراعی به کار رفته است. تغییر در ترکیب فون
اکوسیستم کشاورزی، ناشی از فشارهای انتخاب مربوط به تغییر و بهسازی عملیات کشاورزی است . معمولاً ترکیب و تراکم
فون و فلور منعکس کننده نظام تولید و عملیات زراعی به کار رفته است . کاهش نظام زراعی مخلوط در اروپای غربی و
توجه به تولید گسترده غلات با تکیه بر کودهای مصنوعی و علف کش های انتخابی، موجبات نقصان تنوع گیاگان علف هرز
را فراهم آورد در حالی که تراکم 1988 ). موضوع رقابت گیاهان هرز و تراکم آنها در مزارع، از ،Froud-Williams)
علف های هرز به انداز ه کافی کاهش نیافت 2006 ). بی شک )،Storkey عوامل مهم کاهش محصول میباشند که این خود
ضرورت پایش جوامع علف هرز را نمایانتر میسازد برنامه ریزی و ارائه راهکار های مناسب برای مدیریت آفات و
بیماریهای گیاهی نیازمند شناخت دقیق وضعیت آنها است . در واقع با
شناسایی فلور علف های هرز و تعیین وضعیت فراوانی و پراکنش گونه های علف های هرز می توان به اطلاعات زیربنایی
مهمی برای 2002 ). به دلیل نبود ، 2007; Derksen et al.،Arun Kumar et al.) طراحی برنام ههای مدیریت عل
فهای هرز دست یافت اطلاعات اولیه و پایه درباره وضعیت و شدت وقوع آفات و بیماریهای گیاهی با غ های انار شهرستان
کوهدش ت، این پژوهش به منظوردستيابي به اطلاعات ياد شده طراحي شده است . در واقع با شناسايي فون آفات و بيماريهاي
گياهي و تعيين وضعيت فراواني، شدت وقوع و پراکنش گونه هاي آنها مي توان به اطلاعات زيربنايي مهم و مورد نياز براي
طراحي برنامه هاي مديريت آفات و بيماريهاي گ ياهي در
سطح باغات انار دست يافت.
رکوردهاي ايران
همايش ملي انار 13 و 14 مهرماه 1390
فردوس
فردوس