يکي از آثار تاريخي و با ارزش و زيباي سمنان , دروازه ارگ , بازمانده هنر دوران قاجار است که در تقاطع
خيابانهاي آيت الله طالقاني و شيخ فضل الله نوري واقع شده است . دروازه ارگ در گذشته درِ شمالي ارگ دولتي بود که
هنگام تخريب ارگ به سبب شکايت فرهنگ دوستان و پيگيري آنان از ويراني اين دروازه جلوگيري به عمل آمد .
دروازه ارگ در زمان سلطنت ناصرالدين شاه قاجار و حکومت انوشيروان ميرزا ضياءالدوله فرزند محمد رحيم ميرزا
پسر دهم عباس ميرزا نايب السلطنه که از سال 1300 تا 1305 هجري حاکم ايالت قومس بود بنا شد . اين دروازه دو
نماي شمالي و جنوبي دارد که نماي شمالي آن به مراتب زيباتر از نماي جنوبي آن است .
اين ساختمان واقع در روستاي صوفي آباد سمنان, در آغاز بنايي رفيع و با عظمت بود که
بدستور عمادالدين جمال الدين عبدالوهاب وزير سلطان محمد خدا بنده از خشت خام ساخته شد,
سپس خانقاهي برآن افزود ودر آنجا به رياضت پرداخت و پس از مرگ در آنجا به خاک سپرده
شد.بناي خانقاه وآرامگاه اين عارف مشهور که بازمانده معماري اواخر قرن هشتم است , به
علت نداشتن استحکام و بي توجهي روبه ويراني نهاد .به طوري که به جز دو ستون ايوان بقيه
بنا منهدم شد .
بسياري از محققان وجه تسميه کاخ را انعکاس تصوير بيست ستون بر استخر زيبا و بزرگ عمارت مي دانند وعده اي
نيز واژه چهل را به نشان تعداد زياد ستونها مي دانند ( عدد چهل در ادب فارسي نشانگر تعدد و کثرت است ) و به
روايتي اين کاخ ابتدا چهل ستون داشته تا اينکه در بيست و يکم رمضان 1118 هـ.ق بر اثر سانحه آتش سوزي
بييست ستون آن از بين رفته و اکنون آثار سوختگي در غرب عمارت ديده مي شود .
باغ چهل ستون 67000 متر مربع مساحت دارد که در دوره شاه عبا س اول ساختمان کوچکي به صورت کوشک يا
کلاه فرنگي در آن احداث گرديد و در زما ن شاه عباس دوم توسعه يافت و چهلستون نام گرفت .
معماري اين کاخ ترکيبي از هنر معماري چيني و ايراني و فرنگي است . عمارت چهلستون مشتمل بر يک ايوان
اصلي (بزرگ) به طول 38 متر و عرض 17 متر و ارتفاع 14 متر رو به شرق ساخته شده است ستونهاي ايوان
هشت ضلعي از جنس چوب چنار و کاج مي باشند . چهار ستون وسط بر روي چهار شير سنگي قرار دارد ، طراحي
آنها به گونه‌اي است که دو شير با يک سر نشان داده مي شود . از دهان چهار شير جلو ، آب به درون حوض مي
ريزد .
تالار مرکزي کاخ اختصاص به مهمانان خارجي و شخصيتهاي کشورهاي ديگر داشته است .
نقاشيهاي موجود در تالار هر کدام واقعه‌اي تاريخي را به نمايش مي‌گذارند که دو تا از اين تابلوها ( جنگ شاه
اسماعيل اول با سپاه عثماني در چالدران و جنگ نادر شاه افشار با هندوها ) در زمان قاجار?ه نصب شده است .
دو تخته سنگ حجاري شده شکل چهار شير که در دو باغچه دو طرف معبر ورودي کاخ قرار دارد از بقاياي عمارت
سر پوشيده صفوي و آينه خانه به کاخ چهلستون منتقل شده است .
آثار پراکنده‌اي از دوران صفويه مانند سر در « مسجد قطبيه » سردرهاي « زاويه در کوشک » و آثاري از مسجد
درب جويباره يا پيربکران و« مسجدآقاسي » را براي محافظت به اين کاخ انتقال و بر ديوارهاي ضلع غربي و
جنوبي نصب کرده اند .
منطقه و مناطق اطراف ابهر رود ( ابهر چاي)، از نخستين زيستگاه هاي انساني در ايران است که از پيشينه تاريخي
طولاني برخوردار مي باشد. در هزاره دوم پيش از ميلاد، دره ابهررود از رونق قابل توجهي برخوردار بوده است. در
قرن نهم پيش از ميلاد، مادها در اين منطقه اتحاديه اي از قبيله هاي گوناگون را به وجود آوردند كه مقر آن در ابهر چاي
بوده است. در زمان روي كار آمدن حكومت ايلخانان و انتخاب به عنوان پايتخت، اين منطقه به علت برخوردار شدن از
شبكه هاي جاده اي اهميت ارتباطي قابل توجهي به دست آورد.
وجه تسميه اين شهر از واژه پهلوي (اوهر) گرفته شده که به معناي محل بستن آب هاست. جايگاه نخستين خانه هاي اين
شهر، تپه اي باستاني به نام تپه قلعه است که در كناره راست ابهر رود جاي دارد. اين محل يكي از نخستين زيستگاه هاي
انساني منطقه زنجان به شمار مي رود و حداقل از اوايل هزاره چهارم پيش از ميلاد مورد استفاده و محل سكونت جماعت
هاي آغازين بوده است. البته آنوبانيني توجه بيشتر به کاوش هاي باستانشناسانه در منطقه را لازم مي داند؛ گرچه در سفر
گروه امکان گفتگو با مسئولين ميراث فرهنگي شهرستان ميسر نگرديد؛ ليکن سابقه تاريخي منطقه و وجود آثار باستاني
متعدد، طبيعت زيبا و نزديک بودن به پايتخت ميتواند ابهر را در صورت سرمايه گذاري کافي به محلي مناسب براي
گردشگري تبديل کند.
مسجد جامع يزد يكي از با ارزشترين ميراث هاي تاريخي هنري و گنجينه اي از معماري اسلامي موجود
در شهر يزد است. باني ساختمان اصلي مسجد را علاءالدوله گرشاسب آل بويه در قرن ششم هجري قمري
مي دانند، ولي مسجد كنوني مربوط به آل مظفر و تيموريان قرن هشتم و نهم هجري است.
از امتيازات هنري و معماري اين مسجد مي توان قدرت و استواري كاشيكاري هاي نفيس و جالب، سردر
بلند، دو كتيبه نفيس يكي به خط كوفي و ديگري به خط ثلث بر روي كاشي لاجوردي معرق در كنار سردر
باشكوه، دو مناره زيبا و تزئينات كاشي كاري شده ديوارهاي داخلي شبستان و زير گنبد و خارج گنبد را نام
برد. ارتفاع مناره هاي آن حدود 48 متر و ارتفاع سر در آن در حدود 24 متر مي باشد.
امير جلال الدين چخماق از سرداران و امرا شاهرخ تيموري و حاكم يزد با همكاري همسر خود فاطمه خاتون در
جهت آباداني يزد مجموعه اي شامل تكيه، ميدان، حمام، كاروانسراها، خانقاه، قنادخانه، چاه آب سرد و از همه
مهمتر مسجد امير چخماق را بنيان نهاده است.
سنگ نصب شده در كرياس مسجد به طرف ميدان، شبكه هاي ظريف از كاشي هاي معرق دور خارجي گنبد،
محراب صفه اصلي با تاقنماي مقرنس كاري و… اين مسجد را از نظر مرتبه زيبايي بعد از مسجد جامع قرار داده
است. اين بنا، مسجد جامع نو نيز ناميده شده است. اين مجموعه در قرن هشتم هجري قمري بنا نهاده شده است.
رکوردهاي ايران
رکوردهاي ايران
بناهاي تاريخي ايران