استان يزد غني از آثار تاريخي است که البته کمتر مثل آثار تاريخي
ساير استانهاي کشور شهرتي به هم زدهاند. در هر کجاي يزد نشاني از
تاريخ و ردپاي آن را ميبينيد. آثاري که در هيچ کجاي دنيا نمونهاي
برايشان يافت نميشود. تاريخ در اين شهر زنده است و نفس مي کشد.
بناي راز آميز زندان اسکندر در محله فهادان يزد از کهنترين محلههاي
اين شهر است که در قديم به شهرستان شهرت داشته قرار دارد.
اين بناي تاريخي داراي حياطي است که سه ايوان در پيرامون و اطراف
آن قرار دارد. گنبد خانه اي قديمي و کهن در گوشهي حياط با ارتفاع
زياد قرار دارد که متعلق به سدهاي هفتم هجري قمري است.
کارشناسان ميراث فرهنگي معتقدند هويت واقعي اين بنا مشخص نيست
اما به زندان اسکندر و مدرسه ضياييه، اثر مولانا حسين رضي هم
معروف است. اين بنا حدود 8 قرن قدمت دارد و در يزد در مجاورت
بقعه دوازده امام قرار گرفته است.
چاهي با قطر 2 متر در وسط حياط اين مدرسه قرار دارد که به سردابي
به عمق حدود 5 متر منتهي ميشود. ارتفاع گنبد بقعه 18 متر ميرسد و
البته بخش عظيمي از گچبريها و تزئينات زيباي آن از بين رفتهاست.
روايتهايي مختلفي درمورد اين بنا مطرح است. بنابر روايتي قدمت
ساخت آن را به زمان حمله اسکندر مقدوني به ايران مربوط ميدانند و
ميگويند در آن زمان از اين بنا به عنوان زندان استفاده ميشده است؛
بعدها بنا تغيير کاربري مي دهد و به عنوان مدرسه مورد استفاده قرار
ميگيرد.