رکوردهاي ايران
رکوردهاي ايران
کتيبه‌ها و نقوش برجسته:
کتيبه‌ساساني به 3 زبان پارسي ميانه (پهلوي ساساني)، پهلوي پارتي و يوناني در اطراف اين بناي هخامنشي حک شده است.
بحث اصلي اين کتيبه‌ها، وقايع تاريخي دوران شاپور اول در جريان جنگ ايران و روم است که در آن والرين، امپراتور روم شکست خورد
و در 262 م در بيشابور زنداني شد.
کتيبه ديگر در زير کتيبه شاپور اول و به زبان پهلوي اشکاني و 19 سطر، به دستور کرتير موبد موبدان نقش شده است. کرتير ضمن
معرفي خود و القابش به شرح خدماتي که در راه دين زرتشت انجام داده، پرداخته و از رسيدنش به جايگاه موبد بزرگ و دادور تمام کشور
و سرپرستي معبد آناهيتا سخن رانده است.
روبه روي نقش رستم، در برابر پلکان ورودي، قسمتي وجود دارد که در دوره ساساني حجاري شد اما نقوشي روي آن حک نشده است.
درازي اين محل 10 متر و ارتفاع آن 5 متر است و حدود 2 متر بالاتر از سطح فعلي حجاري شده است.
عمق اين فضا نسبت به ساير آثار ساساني بيشتر است و ترديدي وجود ندارد که حفاظت بيشتر از اين طرح مد نظر بوده است. در قسمتي
از اين فضا کتيبه‌اي 20 سطري حک شده که مالک زمين‌هاي کشاورزي اطراف نقش رستم و نحوه تقسيم آب را در آن مشخص کرده
است. اين کتيبه به زبان فارسي و بسيار جديد و فاقد ارزش تاريخي است.
در گوشه شرقي محوطه در ارتفاع 2 متري از سطح زمين نقشي قرار دارد. اين نقش با توجه به کتيبه‌هاي آن که به 3 زبان قارسي ميانه،
پارتي و يوناني است، صحنه‌اي را نشان مي‌دهد که اردشير بابکان (سمت راست) دارد حلقه شاهي را از اهورامزدا (سمت چپ) دريافت
مي‌کند.
هم شاه و هم اهورامزدا سوار بر اسب هستند و زير پاي اسب هرکدام يک نفر افتاده است. فرد زير پاي اسب اردشير بايد اردوان (آخرين
شاه اشکاني) باشد و ديگري اهريمن.
در سمت غرب، دومين نقش، تاجگذاري نرسي را نمايان کرده است. در اين نقش نرسي حلقه قدرت را از دست آناهيتا (يکي از خدايان)
دريافت مي‌کند.
پشت سر پادشاه، وزير اعظم ايستاده و انگشت سبابه دست راست خود را به رسم آن دوران، براي احترام در برابر پادشاه نگاه داشته است.
آناهيتا به صورت زني در سمت راست حجاري شده که داراي لباس بلند تا کمربند و گردن بند مرواريد است.
در سومين نقش برجسته، بهرام دوم (298 - 276 م) در حال نبرد و سوار بر اسب، چهار نعل با نيزه به سوي دشمن حمله مي‌کند. اسب
بهرام يک سرباز رومي را که در صحنه جنگ به خاک افتاده، با پا لگدکوب مي‌کند.
پشت سر بهرام يک سرباز ايراني پرچمي را به اهتراز درآورده و يک قطعه چوب به صورت افقي در بالاي پرچم قرار دارد و به وسيله
3 گوي، يکي در وسط و دو گوي ديگر در انتهاي چوب مشاهده مي‌شود.
در چهارمين نقش، شاپور اول که والرين امپراتور روم را شکست داده نمايان است. اين پيروزي در سال 263 م رخ داد.
در اين نقش برجسته سيرياديس که يک پناهنده رومي است، عنوان امپراتوري را از طرف شاپور دريافت مي‌کند. امپراتور والرين دست‌ها
را براي پوزش در برابر شاپور بالا نگه داشته و در برابر وي زانو زده است.
شکوه وي با لباس، زينت آلات، افسار و زين اسب، گردن بند، دست بند و تاج شاهي و آرايش موهاي وي که حالت غرور آن مشخص
است، نشانگر مهارت حجاران ساساني است.
زير آرامگاه اردشير اول دو نقش وجود دارد. نقش بالايي، آذر نرسه يا شاپور ذوالاکتاف، که تقريباً محو شده. نقش زيرين، هرمز دوم است
و صحنه پيروزي اين پادشاه را بر دشمن نشان مي‌دهد.
در اين نقش برجسته، هرمز دوم با اسب، چهار نعل بر دشمن خود که رومي است، تاخته و اسب او را سرنگون کرده است. در اين نقش،
دشمن رومي داراي ريشي بريده است و کلاهخود بر سر دارد.
زير آرامگاه داريوش دوم و رو به روي کعبه زرتشت، نقشي احتمالاً از شاپور دوم (379 - 309 م) وجود دارد. در اين نقش، سواري که
داراي تاج است، نيزه خود را بر گردن دشمن فرو کرده و هر دو ، زره به تن دارند.