رکوردهاي ايران
رکوردهاي ايران
کتيبه بيستون   که به لوح روزتا   (رشيد) آسيا و ملکه کتيبه هاي شرقي باستان شناخته شده، قديمي ترين متن شناخته شده ادبيات
ايراني و مهمترين اثر تاريخي، ادبي و هنري زمان هخامنشيان است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) منطقه کرمانشاه در دشت پهناور بيستون در اعصار و قرون متمادي مردماني
بودند که خوب مي انديشيدند، خوب مي ساختند و خوب مي زيستند که با رفتنشان از اين جهان ميراثي ماندگار و با شکوه و زيبا از
خود به يادگار گذاشتند.

عوامل مختلفي از جمله قداست کوه بيستون، شرايط مطلوب آب و هوا و واقع شده اين محل در نزديکي بين النهرين و بر سر راه هاي
مهم باعث شده تا اين منطقه همواره در دوران تاريخي مورد توجه شاهان و فرمانروايان بيشماري قرار گيرد که از خود آثار و
يادگاريهايي در دل و دامنه کوه بيستون برجاي گذاشتند.
يکي از با ارزشمندترين يادگاري ها کتيبه و نقش برجسته داريوش اول است که در روزگار داريوش هخامنشي بر دامنه اين کوه حک
شده است.
اين کتيبه که به خط ميخي و سه زبان فارسي باستان، ايلامي و اکدي يا بابلي نو نگاشته شده 22 متر طول و 8/7 متر عرض دارد.
اين کتيبه، کتيبه اي است که به زبان فارسي باستان که در زمان داريوش اختراع گرديد، نوشته شده است و ايرانيان تا قبل از آن متون
خود را به زبانهاي ايلامي، آرامي و بابلي مي نوشتند.
در ابتداي کتيبه داريوش ابتدا به معرفي خود و خاندانش مي پردازد و مي گويد: « منم داريوش شاه، پسر ويشتاسپ، يک هخامنشي،
شاه شاهان، من اکنون شاهم در پارس». داريوش شاه مي گويد: « پدرم و يشتاسپ بود که پدر و يشتاسپ، آرشام است، پدر آرشام
آريارمنه بود، پدر آريارمنه چيش پيش بود، پدر چيش پيش هخامنش بود. داريوش شاه مي گويد: از اين روي ما خود را هخامنشي مي
ناميم ما از ديرباز نژاده بوديم، از ديرباز خاندان ما شاهي بود و مي گويد: هشت تن از خاندان ما پيش از ما شاه بودند، من نهمين شاه
هستم. ما از دو تيره شاه بوديم.

اين کتيبه تا پايان ستون چهارم متن فارسي باستان رويدادهاي نخست پادشاهي داريوش را بازگو مي کند که داراي ارزش تاريخي و
الايي است. ستون پنجم تکلمه اي بر کتيبه قبلي و دربرگيرنده گزيده اي از رويدادهاي سالهاي دوم و سوم پادشاهي اوست. پس از اين با
احترام از اهورامزدا و بخشش او سخن مي راند که تا پايان کتيبه بارها تکرار مي شود.
پس از آن داريوش به معرفي 23 سرزمين تابعه خود مي پردازد و در ادامه با ثبت دقيق زمان و تقويم به شرح نبرد با شورشگراني
مي پردازد که در نخستين سال پادشاهي وي به دروغ ادعاي پادشاهي کرده و کشور را به آشوب کشانده اند.

در اين کتيبه علاوه بر موارد گفته شده نکات بسيار مهم ديگري از جمله پيروزي که در 19 جنگ نصيب داريوش شد، طغيان گئومات
و چگونگي سرکوب وي و مغان، دفاع از راستي و پرهيز از دروغگويي، پند و اندرز به شاهان و آيندگان که کتيبه را مي خوانند،
انتشار متن کتيبه در سراسر امپراطوري هخامنش، دعاي نيک درحق کشور و مردم و ... بيان شده است.
در وسط بالاي اين کتيبه بزرگ نقش برجسته داريوش با 5/5 متر طول و 3 متر عرض حک شده است و در سمت چپ نقش
برجسته، تصوير تمام قد داريوش به ارتفاع 78/1 متر حجاري شده است. داريوش تاج کنگره داري بر سر و پيراهن بلندي بر تن دارد
و ريش او مجعد و چهارگوش است.

تصوير نماديني از اهورامزدا در بالاي سر اسيران در حال اهداي حلقه قدرت به داريوش حجاري شده و داريوش نيز دست راستش را
به نشانه نيايش اهورامزدا بالا برده است.
در اين نقش برجسته، داريوش پاي چپش را بر روي سينه گئومات مغ، شورشي مشهوري که برديا برادر کمبوجيه شاه هخامنشي را به
قتل رساند و خود را شاه ناميده بود نهاده است. در دست چپ داريوش کماني قرار دارد که در فرهنگ ايران باستان نشانه پادشاهي
است.

در پشت سر داريوش، « وينده فره نه» کماندار و « گئوبروه» نيزه دار مخصوص پادشاه و دو تن از کساني که شاه را در قتل
گئومات ياري کرده اند، ايستاده اند. در مقابل داريوش 9 اسير با گردن و دست هايي از پشت بسته نقش شده اند. و در بالاي سر هر
کدام از اين اسيران، در زير تنه گئومات و نيز بر روي دامن لباس اسير سوم نام و نقش پادشاه شورشگر، جايي که در آن شورش
کرده و محل سرکوب شورش آورده شده است.

اين اسيران به روايت کتيبه کساني هستند که به دروغ خود را شاه ناميده و عبارتند از؛ گئومات مغ، آسينه خوزي، نديت بئير بابلي،
مرتيه پارسي، فرورتي مادي، چيسمه تخمه اسگرتي، فراد مروزي، هيزاد پارسي و ارخ ارمني.
کتيبه و نقش برجسته داريوش به دليل مطابقت با معيارهاي کنوانسيون ثبت جهاني يونسکو در تاريخ 22 تير ماه سال 1385 در شهر
ويلينوس ليتواني به شماره 1222 در ليست ميراث جهاني قرار گرفت.

گفتني است؛ کامبادن نام باستاني کرمانشاه است.
کتيبه بيستون
به ما امتياز دهيد :

با تشکر از حمايت شما