ارتباط خوراکي ها با روحيه و رفتار آدم ها
تا به حال برايتان پيش آمده است که احساس کنيد نوع غذايي که شب قبل خورده‌ايد، بر خلق و خويتان در روزهاي بعد اثر گذاشته
است. بسياري از افراد معتقدند، خوردن غذاهاي گوشتي و پرچرب مي‌تواند در به هم زدن آرامش، نقش به سزايي داشته باشد، در
حالي که مصرف زياد ميوه و سبزيجات، آرام کننده و تسکين بخش است. جالب‌تر اينکه، مطالعات نشان داده‌اند، برخي تغييرات رژيم
غذايي، طي پنجاه سال گذشته در افزايش اختلالات رواني دخالت داشته‌اند.
وابستگي رفتار ما به رژيم
بعضي ازتاثيرات رفتاري ناشي از تغذيه، ممکن است نامحسوس و کم‌باشد، مثل بداخلاقي کسي که گرسنه است و يا شديد مثل گريه و
بي‌تابي کودکان زير 7 سال هنگام قلنج کردن. البته بيشترين تاثير مشخص غذا بر رفتار،در مشکلات رفتاري کودکان بيش فعال و
افرادي که حساسيت‌هاي شيميايي يا پوستي مثل اگزما يا کهير دارند، ديده مي‌شود. اين واکنش‌ها در بعضي موارد بيشتر است و گاه به
دليل مصرف غذاهاي حساسيت‌زا اتفاق مي‌افتد. به علاوه، حساسيت‌هاي غذايي باعث خارش، مشکلات تنفسي و دردهاي شکمي
مي‌شوند که بر رفتار فرد تاثيرگذار است. محققان به اين نتيجه رسيده‌اند که بعضي سردردهاي مزمن کودکان، بيش‌فعالي، زودرنجي
و دردهاي شکمي آنها، از رژيم غذايي ايجاد شده که براي خانواده‌هايشان کاملا غيرقابل درک است.
تحقيقات جديد نشان مي‌دهند. بيش از 60 درصد کودکان بر اثر مصرف بعضي مواد چنين واکنشي از خود نشان مي‌دهند. اين مواد
شامل رنگ‌هاي غذايي شيميايي نظير تارتازين، افزودني‌ها و نگهدارنده‌ها هستند و محققان توانسته‌اند تاثيرات آنها را بر بي‌خوابي و
زودرنجي کودکان به اثبات برسانند.
اثرات کمي تغيير در رژيم
عصبانيت بدون دليل، اضطراب، بي‌دقتي، مشکلات رفتاري، تغيير دست‌خط، گيجي، افسردگي، زودرنجي، نداشتن اعتماد به نفس و
کم شدن حافظه مواردي هستند که مي‌توانند بر اثر مصرف مواد طبيعي يا شيميايي به وجود آيند. رابطه ميان تغذيه و سلامت جسماني
براي همه کاملا مشخص است اما بسياري از ما اطلاع‌چنداني از تغييرات رفتاري به دليل مصرف غذاهاي مختلف نداريم. خانمي 44
ساله که پس از فوت ناگهاني فرزند 12 ساله‌اش سال‌ها از افسردگي و اضطراب شديد رنج مي‌برد و داروهاي شيميايي هم هيچ کمکي
به او نکرده بودند، با کمک متخصصان تغذيه و افزودن موادي مانند ويتامين B و اسيدهاي چرب به رژيم غذايي خود، به طور کاملا
باور کردني، دگرگون شد. او همچنين مصرف قهوه، نمک و شکر را قطع و در عوض ميوه، سبزي و ماهي بيشتري مصرف کرد.
بسياري از مردم، اين واقعيت را که مواد غذايي بر رفتار آنها تاثير دارد، باور ندارند، در حالي که مواد غذايي روي سلول‌هاي مغزي
هم به اندازه هر سلول ديگر بدن تاثير مي‌گذارند. بسياري از مواد به دليل شباهت ساختاري‌با مواد مترشحه در مغز باعث بي‌نظمي کل
بدن مي‌شوند. بسياري از دانشمندان حذف يک ماده خاص و سپس وارد کردن آن را به رژيم غذايي باعث بروز بسياري از بيماري‌ها
مثل جنون، وهم و خيال، افسردگي، سردرد و سوء‌ظن مي‌دانند اما با کمي دقت مي‌توان متوجه اين تغييرات شد، از احساس نشاط با
خوردن يک فنجان چاي در صبح گرفته تا زودرنجي و رخوتي که بر اثر گرسنگي بيش از حد يا پرخوري به وجود مي‌آيد.
ارمغان کشاورزي صنعتي
محققان دريافته‌اند، افزايش کشاورزي صنعتي باعث راه يافتن آفت‌کش‌ها به مواد غذايي شده و ترکيب چربي بدن حيوانات را به علت
تغذيه جديد آنها تغيير داده است. به علاوه، رژيم غذايي موجب تغيير تعادل اسيدهاي چرب مهم امگا سه و امگا شش شده است. در
مقابل چربي‌هاي اشباع که مصرف آنها افزايش يافته و به مقدار زياد در غذاهاي آماده يافت مي‌شوند، روند عملکرد مغز را کند
مي‌کنند. متخصصان تغذيه در اين‌باره مي‌گويند، در حال حاضر، مدارکي که سلامت روان و دريافت مواد غذايي را به هم مربوط
مي‌کند، اندک و تحقيق و نتيجه‌گيري قطعي در اين‌باره دشوار است.
روشي که در حال حاضر براي توليد غذا به کار مي‌رود، تعادل مواد مغذي مهم مورد مصرف را به هم زده است. تمايل افراد به
مصرف غذاهاي حاوي قند و چربي بالا و اجتناب از مصرف مواد غذايي تازه، منجر به افزايش شيوع افسردگي و مشکلات حافظه
شده است. به گفته دکتر اندرو مک کلاچ مدير انجمن سلامت روان انگليس اثر رژيم غذايي بر سلامت جسمي ثابت شده اما در آغاز
راه شناخت چگونگي تاثيرپذيري مغز از مواد مغذي موجود در غذاها هستيم. توجه به مشکلات سلامت روان با تغييرات رژيم غذايي
گاهي اوقات در مقايسه با مصرف دارو يا مشاوره نتايج بهتري دارد.
غذاهاي آرامش‌بخش
به طور کلي، حدود 5 تا 10 درصد کل مردم دنيا، حساسيت‌هاي غذايي دارند. محققان انگليسي معتقدند سرتونين، دوپامين و نور
اپي‌نفرين در مغز توليد و ترشح مي‌شود. حتي تريپتوفان و اسيدهاي آمينه که در غذاهاي پروتئين‌دار موجود هستند، باعث تحريک
سرتونين که عامل آرامش و استراحت است، مي‌شوند و تيروزين و تئين، کافئين و... باعث تحريک دوپامين و نوراپي‌نفرين شده و به
تشديد بي‌خوابي منجر مي‌شوند. اين مواد حساسيت‌زايي در مواد غذايي طبيعي يا مصنوعي وجود دارند، مثل ساليسيلات که در
بسياري غذاها موجود است و تاثير آن ممکن است ساعت‌ها يا حتي روزها ظاهر نشود، اما در نهايت باعث مشکلات مغزي و
افسردگي شود. اين ماده به طور طبيعي در بسياري از ميوه‌ها، سبزي‌ها، دانه‌ها، قهوه و چاي، آب ميوه‌ها و به طور مصنوعي در
داروهايي مثل آسپيرين وجود دارد. در بسياري از ميوه‌ها مثل سيب و گوجه‌فرنگي، بخش عمده ساليسيلات زير پوست ميوه وجود
دارد. در نتيجه کساني که به آن حساسيت دارند بهتر است پوست ميوه‌هاي کاملا نرسيده را ضخيم‌تر بگيرند، چون مقدار طبيعي اين
ماده در ميوه‌ها با رسيدن کاهش مي‌يابد. احتمال حساسيت‌هاي غذايي معمولا ارثي و در خانم‌ها دو برابر آقايان است اما در صورت
بروز، نشانه‌ها و عوارض آن در مردان شديدتر است 28( درصد در زنان، 72 درصد در مردان.) قطع کردن بسياري از مواد
استرس‌زا مثل قند، کافئين و شکلات و در ازاي آنها، مصرف مواد کمکي مثل آب، سبزي‌ها، ميوه و ماهي در احساس آرامش تاثير
مثبت زيادي دارند. تحقيقات نشان داده‌اند، 80 درصد افرادي که از اين رژيم تبعيت کرده‌اند تغييرات رفتاري محسوسي داشته‌اند.
رفتارهاي ضداجتماعي
متخصصان دانشگاه آکسفورد معتقدند، موادغذايي حتي بر رفتارهاي ضداجتماعي تاثير دارند. آنها با بررسي 231 زنداني و کنترل
رژيم آنها و اضافه کردن ويتامين‌هاي مختلف و موامعدني طي 9 ماه، 37 درصد رفتارهاي ضدقانون آنها را کاهش دادند؛ اگرچه
عوامل اقتصادي، اجتماعي هم در افزايش جرايم بسيار حائز اهميت است اما تحقيقات نشان مي‌دهد با تغيير شيوه تغذيه در انگلستان از
سال 1950 تا به حال، ميزان جرايم 10 برابر افزايش يافته که دليل آن، محتواي کيفي کمتر موادکنوني نسبت به 50 سال گذشته
است.
غذاهايي که به طور مستقيم يا غيرمستقيم بر رفتار تاثيرگذارند شامل چربي که باعث رخوت و سستي مي‌شود، شکر که موجب
افزايش فعاليت موقت شده، کافئين که به‌عنوان محرک عمل مي‌کند، شير که باعث انواع مختلف حساسيت‌ها براي افرادي که تحمل
لاکتوز را ندارند، مي‌شود، است.
منابع اصلي ساليسيلات برشمرده شد، اما جالب است بدانيد آمين در توليد مخمرها يا شکستن پروتئين‌ها به وجود مي‌آيد و در پنير به
خصوص پنير مانده، شکلات، گوشت‌هاي ترد يا مانده، آبجو، مخمرهاي مختلف و محصولات ترش شده‌اي مثل سس سويا، سرکه و
بسياري ميوه‌ها مثل موز، آواکادو و گوجه فرنگي وجود دارند. بنزوآت هم به طور طبيعي در بعضي ميوه‌ها، سبزي‌ها، تردکننده‌ها،
دانه‌ها، قهوه يا چاي وجود دارند. گلوتاميت هم به طور طبيعي در بسياري از غذاها مثل سوپ، سس، ميان وعده‌ها و به خصوص
غذاهاي آسيايي، در گوجه‌فرنگي، پنير، قارچ، مخمرها و عصاره گوشت يافت مي‌شود. در حال حاضر، متخصصان تغذيه با
تحقيقات و بررسي‌هاي مختلف به اين نتيجه رسيده‌اند که سلامت را بايد در آشپزخانه جست‌وجو کرد، نه در قفسه داروخانه.
فرستنده : خانم مريم خرد
رکوردهاي ايران
ارتباط خوراکي ها با روحيه و رفتار آدم ها