كميته ملى پارالمپيك
كميته ملى پارالمپيك ايران در مورخ 17/11/1379 با هدف توسعه ورزش جانبازان و معلولين تاسيس شد. يكى از اهداف اين كميته توجه به
توسعه و افزايش تعداد ورزشكاران با رويكرد ايجاد ورزش همگانى در ميان كودكان، نوجوانان و جوانان دختر و پسر معلول قرار گرفت كه
اين برنامه نهايتا علاوه بر همگانى نمودن ورزش پارالمپيك در گروه هدف به ايجاد بستر و توسعه ورزش قهرمانى كه از ديگر اهداف مهم
كميته ملى پارالمپيك در آينده محسوب مي‌شود منتج گرديد.پس از تشكيل كميسيون ورزشهاى همگانى در مورخ 30/11/1381 يكى از
برنامه‌‌هاى ساليانه اين كميسيون برگزارى مراسم بزرگداشت روز ملى پارالمپيك در هر سال پيش بينى و اجراء گرديد. از سوى ديگر نكته مهم
و قابل تامل در اين طرح و در عرصه‌‌هاى بينالمللى ورزش پارالمپيك، ابتكارى و جديد بودن موضوع مطروحه در سطح جهان مي‌باشد كه با
اعلام طرح از سوى كميته ملى پارالمپيك (NPC) به دبيركل وقت كميته بينالمللى پارالمپيك (IPC) در سال 1381، طرح فوق رسما به
عنوان يك ايده جديد توسعه‌اى مطرح و مورد توجه و استقبال فراوان واقع گرديد به نحوى كه هم اكنون به اشكال مختلف به اجراى آن در
جهان پرداخته مي‌شود. برنامه‌ريزى و اجراى موفق مراسم روز ملى پارالمپيك كه با توسعه چشمگيرى در طى سالهاى 82، 83، 84 و 86
همراه بود، علاوه بر تاثيرات عميق در گروه هدف يعنى ورزشكاران، موجب ارتقاء سطح آگاهى مربيان و خصوصا والدين ورزشكاران
نسبت به اهميت و نقش ورزش در زندگى اين عزيزان گرديد به نحوى كه هر ساله اكثريت افرادى كه با اين برنامه آشنا و در آن مشاركت و
يا حضور يافته‌اند در طول سال و به صورت مستمر پيگيرى اجراى مجدد آن را در هر سال نموده و گروهى از آنان كه موقعيت مناسبى را
جهت ورود به عرصه ورزش را يافته‌اند از طريق هيأت هاى تحت پوشش در 30 استان كشور جذب رشته‌‌هاى ورزشى گرديدند. اين
مجموعه شامل دو فدراسيون جانبازان و معلولين و نابينايان و كم بينايان مى باشد كه فدراسيون جانبازان 15 رشته ورزشى كه شامل : اسكى
، بسكتبال با ويلچر ، بوچيا ، تنيس روى ميز ، تنيس با ويلچر ، تيروكمان ، تيراندازى ، شنا ، دووميدانى ،وزنه بردارى ، واليبال نشسته ،
فوتبال هفت نفره ، كوهنوردى ، باستانى و دوچرخه سوارى و فدراسيون نابينايان و كم بينايان 8 رشته ورزشى كه شامل : جودو ، گلبال ،
دووميدانى ، شنا و دوچرخه سوارى ، فونبال پنج نفره ، شطرنج و وزنه بردارى نابينايان وكليه اعزام ها و مسابقات و فعاليت هاى برون
مرزى را تحت پوشش خود دارد.
كميته بين المللى پارالمپيك
كميته بينالمللى پارالمپيك، به عنوان سازمان جهانى متولى جنبش پارالمپيك مي‌باشد. IPC بازيهاى پارالمپيك تابستانى و زمستانى را
سازماندهى مي‌نمايد و به عنوان فدراسيون بينالمللى براى نه رشته ورزشى عمل نموده و مسابقات قهرمانى جهانى و ساير مسابقات را
براى اين نه رشته نظارت و هماهنگ مي‌نمايد. IPC متعهد به قادر ساختن ورزشكاران پارالمپيكى به دستيابى به اعتلاى (تعالي) ورزشى
و توسعه فرصت هاى ورزشى براى تمامي‌افراد معلول از سطح مبتدى تا سطح نخبه و برتر مي‌باشد.
علاوه بر اين، هدف IPC ترويج ارزشهاى پارالمپيك شامل جرات، اراده، الهام بخشى و برابرى است. IPC كه در 22 سپتامبر 1989
تاسيس شد، يك سازمان غير انتفاعى بينالمللى است كه توسط 162 كميته ملى پارالمپيك(NPCs) از پنج منطقه و چهار فدراسيون
بينالمللى ورزشهاى معلولين (IOSDs) تشكيل و اداره مي‌شود. مقر اصلى (ستاد مركزي) IPC و تيم مديريت آن در شهر بن آلمان
مستقراست. اين سازمان داراى يك اساسنامه و ساختار دمكراتيك بوده و متشكل از نمايندگان انتخابى مي‌باشد. چهار سازمان بينالمللى
ورزشهاى معلولين (IOSDs) عبارتند از: 1- CP-ISRA: انجمن بينالمللى ورزشها و تفريحات مبتلايان به فلج مغز. 2- IBSA:
فدراسيون بينالمللى ورزشهاى نابينايان. 3- INAS-FID: فدراسيون بينالمللى ورزشهاى كم توانان ذهنى 4- IWAS: فدراسيون
بينالمللى ورزشهاى افراد ويلچرى و قطع عضو در حاليكه ساير سازمانهاى بينالمللى ورزشهاى معلولين محدود به يك گروه معلوليتى يا
محدود به يك رشته ورزشى خاص مي‌باشند، اما IPC به عنوان يك سازمان حمايتى و پوشش دهنده، نماينده و متولى چندين رشته ورزشى
و گروه هاى معلوليتى است. سازمانهاى ملى ورزشى كه IPC را بوجود آوردند، اذعان دارند كه آينده ورزش افراد معلول در گردهم
آوردن ورزشكاران داراى توانايى هاى مختلف با هدف برگزارى مسابقات مشترك، نهفته است. با گذشت زمان مسابقات چند معلوليتى
توسعه يافت و سپس در قالب بازيهاى پارالمپيك نمود پيدا كرد.
بازيهاى پارالمپيك به سرعت رشد كردند و به يك رويداد ورزشى بينالمللى مهم تبديل شدند. نياز به مديريت و حاكميت كارآمدتر بر اين
بازيها و داشتن صدايى واحد و هماهنگ با IOC (كميته بينالمللى المپيك) منجر به تشكيل كميته هماهنگى بينالمللى سازمانهاى جهانى
ورزشهاى معلولين (ICC) در سال 1982 شد. تنها ده سال بعد، كميته بينالمللى پارالمپيك (IPC) جايگزين ICC شد. اين آرزوى غايى
و راسخ كشورهاى عضو بود تا سازمانى را با يك اساسنامه دمكراتيك و با نمايندگان انتخابى تشكيل دهند. IPC در سال 1989 در شهر
دوسلدورف آلمان تاسيس شد. بازيهاى پارالمپيك زمستانى ليل هامر در سال 1994، اولين دوره بازيهاى پارالمپيك با مديريت IPC بودند.
امروزه، با نگاه به تاريخچه اين سازمان، شاهد رشد سريع آن هستيم و در حال حاضر در حدود 160 كشور در آن عضويت دارند. رشد
اين جنبش به نحو شايسته اى در افزايش قابل توجه سطح بازيهاى پارالمپيك تجلى و نمود پيدا كرده است. تعداد كشورهاى بيشترى در
بازيهاى پارالمپيك پکن 2008 (4000 ورزشكار، 142 كشور) نسبت به بازيهاى المپيك 1972 مونيخ شركت كردند. در پکن، ميزان
پوشش خبرى و رسانه اى اين بازيها بى سابقه بود. با توجه به افزايش علاقه‌مندى و پذيرش روزافزون ورزشهاى معلولين، گسترش و
ارتقاء بازيهاى پارالمپيك، بدون شك در آينده همچنان تداوم خواهد يافت. كلمه «پارالمپيك» برگرفته از حرف اضافه يونانى «پارا» (به
معناى «در كنار يا همراه») و كلمه المپيك مي‌باشد. در ابتدا كلمه «پارالمپيك» يك كلمه تركيبى متجانس از پاراپلژيك و المپيك بود. اما با
لحاظ نمودن و در برگيرى ساير گروههاى معلوليتى و همكارى و ارتباطات نزديك با جنبش المپيك، اين كلمه (پارالمپيك) هم اكنون به
معناى Parallel (موازي) و المپيك است تا نشان دهد كه چگونه اين دو جنبش (المپيك و پارالمپيك) در كنار يكديگر وجود دارند. IPC
در حال حاضر متشكل از يك مجمع عمومي(به عنوان عالي‌ترين مرجع تصميم گيرى و مركب از كميته‌هاى ملى پارالمپيك، فدراسيونهاى
بينالمللى، سازمانهاى منطقه‌اى، چهار سازمان IOSDs و كميته‌هاى ورزشي)، يك هيئت حاكمه، يك تيم مديريت مستقر در بن و چندين
كميته دائمي‌و شوراهاى مختلف مي‌باشد. از سال 1989 (زمان تاسيس IPC ) تا سال 2001، دكتر رابرت استيدوارد عهده دار رياست
IPC بود. در دسامبر 2001 پس از سه دوره مسئوليت (حداكثر دوره مجاز)، ورزشكار پارالمپيكى سابق و رئيس فدراسيون بينالمللى
بسكتبال با ويلچر، آقاى فيليپ كريون جايگزين دكتر استيدوارد شد. در سال 2005 يك هيئت حاكمه جايگزين كميته اجرايى شد و اعضاى
اين هيئت حاكمه مستقيماً توسط مجمع عموميIPC انتخاب شدند. علاوه بر چندين كميته دائمى، چهار شوراى مشورتى نيز در IPC وجود
دارند. اين كميته‌ها و شوراها براساس يك اساسنامه جديد IPC و يك سيستم جديد انتخاباتى اداره مي‌شوند. اين ساختار جديد، دوازده رشته
ورزشى IPC را به سمت پايدارى و ماندگارى و در نهايت به استقلال از IPC سوق خواهد داد. علاوه بر كميته‌هاى ملى پارالمپيك و
سازمانهاى IOSDs ، كميته‌هاى ورزشى و سازمانهاى منطقه‌اى نيز به عنوان اعضاى كامل IPC در خواهند آمد. (همكارى IPC-
IOC) IPC و كميته بينالمللى المپيك (IOC) از ساليان متمادى از همكارى نزديك بهره‌مند مي‌باشند. بازيهاى پارالمپيك هميشه در همان
سال برگزارى بازيهاى المپيك برگزار شده‌اند. و از زمان بازيهاى پارالمپيك 1988سئول، اين بازيها در همان شهر و در همان سالنها و
امكانات ورزشى مربوط به بازيهاى المپيك برگزار شده اند. در ماه اكتبر 2000، به مناسبت بازيهاى پارالمپيك سيدنى 2000، يك
موافقت نامه همكارى توسط IPC و IOC به امضاء رسيد كه در اين موافقت نامه اصول روابط بيشتر ميان اين دو سازمان تشريح شده
بود.
اين كار به منزله توسعه قابل توجه و مهمي‌در حمايت IOC از ورزشهاى معلولين به شمار مي‌آمد. يك موافقت نامه ديگر در ژوئن
2001 با هدف حمايت از برگزارى بازيهاى پارالمپيك و تضمين ايده «يك تقاضاى ميزبانى، از يك شهر» به امضاء رسيد، با اين
مضمون كه بازيهاى پارالمپيك نيز به طور اتوماتيك در تقاضاى ميزبانى بازيهاى المپيك لحاظ مي‌گردد. اين موافقت نامه به بيان حوزه و
قلمرو كلى و سازماندهى بازيهاى پارالمپيك مي‌پردازد، با اين هدف كه اصول مشابهى براى برگزارى بازيهاى المپيك و پارالمپيك ايجاد
گردد. اين موافقت نامه با بازيهاى پارالمپيك تابستانى پكن 2008 و بازيهاى پارالمپيك زمستانى ونكوور 2010 آغاز مي‌شود. هرچند كه
كميته برگزارى بازيهاى المپيك و پارالمپيك سالت ليك 2002 بلافاصله اين ايده را انتخاب كرد و كميته‌هاى برگزارى آتن 2004 و
تورينو 2006 نيز ايده موفق تشكيل يك كميته برگزارى براى هر دو بازيها را دنبال كردند. در سال 2003، موافقت نامه IOC-IPC
اصلاح شد. اين اصلاحيه با اين هدف انجام گرفت كه كميته‌هاى برگزارى بازيهاى المپيك و پارالمپيك در سال 2008، 2010 و 2012
يك مبلغ مشخصى را بابت ضبط و پخش و بازاريابى مربوط به بازيهاى 2008 ، 2010 و 2012 ، بهIPC پرداخت نمايند. در ژوئن
2006،IOC و IPC يك ضميمه اى را به موافقت نامه جارى خود به امضاء رساندند كه به موجب آن، حمايتIOC از IPC و بازيهاى
پارالمپيك تا سال 2016 ادامه خواهد يافت. توافق نامه فعلى كه تا سال 2012 لازم الاجراء مي‌باشد، اكنون به ترتيب تا بازيهاى 2014
و 2016 تمديد خواهد شد. علاوه بر اين، IPC در چندين كميسيون و كميته‌هاى IOC نماينده دارد و بالعكس . براى مثال IPC يك نفر
نماينده در كميته ورزشكاران IOC ، يك نفر نماينده كميسيونهاى هماهنگى بازيهاى المپيك، يك نفر كميسيون پزشكى IOC ، يك نفر
كميسيون ورزش زنان، يك نفر كميسيون مطبوعات و يك نفر كميسيون راديو و تلويزيون IOC دارد. براى كسب اطلاعات بيشتر در
مورد IOC لطفا به سايت رسمي‌آن به آدرس www.olympic.org مراجعه نماييد. (تاريخچه ورزش معلولين) هرچند ورزش در زندگى
هر فرد داراى ارزش مي‌باشد، اما از اهميت دوچندانى در زندگى يك فرد داراى معلوليت برخوردار است. اين به دليل تاثير توانبخشى است
كه ورزش نه تنها روى شرايط جسمي‌فرد معلول دارد، بلكه به دليل اثر آن روى توانبخشى افراد معلول در جامعه است. علاوه بر اين،
ورزش استقلال را به انسان مي‌آموزد. امروزه افراد داراى معلوليت در فعاليت هاى ورزشى با عملكرد بالا و نيز در ورزش قهرمانى و
تفريحى (سرگرمي) مشاركت دارند. ورزش افراد معلول بيش از يكصد سال قبل به وجود آمده است. در قرون هيجدهم ونوزدهم، كمك ها
و مساعدتهايى به اين قشر ارائه شد كه ثابت نمود فعاليت هاى ورزشى براى آموزش مجدد و توانبخشى افراد معلول بسيار حائز اهميت
بوده اند. بعد از جنگ جهانى اول، فيزيوتراپى و طب ورزشى به اندازه اورتوپدى و جراحى داخلى، اهميت پيدا كرد. باشگاههاى ورزشى
براى ناشنوايان نيز در سال 1888 در برلين ايجاد شد. سازمان جهانى ورزشهاى ناشنوايان، در سال 1922 تاسيس شد و ناشنوايان
هنوز بازيهاى جهانى خود را با عنوان المپيك ناشنوايان برگزار مي‌نمايند (اين سازمان جهانى از سال 1986 تا 1995 عضوIPC بوده
است). ورزش افراد داراى معلوليت جسمي‌بعد از جنگ جهانى دوم با هدف كمك به نيازهاى پزشكى و روانشناختى تعداد زيادى از
سربازان مجروح (مجروحين جنگي)، زنان و افراد غيرنظامي‌معرفى گرديد. در روند تحقيق براى يافتن روشهاى جديد براى به حداقل
رساندن تبعات ناشى از عدم تحرك و جابجايى در اين افراد، امكان (فرصت) جديد و بزرگى براى احياء مجدد ايده ورزش به عنوان
ابزارى براى درمان و توانبخشى بوجود آمد. در سال 1944، دكتر لودويگ گاتمن بنا به درخواست دولت بريتانيا يك مركز ضايعات
نخاعى را در بيمارستان استوك مندويل ايجاد كرد. يك ديدگاه جديد، ورزش را به عنوان بخش مهمي‌از درمان ترميمي‌و توانبخشى كامل
افراد معلول معرفى كرد. ورزش توانبخشى نسبت به ورزش تفريحى رشد و تكامل سريعترى پيدا كرد و تنها چندسال بعد، گام بعدى در
جهت ايجاد ورزش قهرمانى براى معلولين برداشته شد. در تاريخ 28 جولاى 1948 ، روز برگزارى مراسم افتتاحيه بازيهاى المپيك لندن
1948، دكتر گاتمن اولين دوره مسابقات براى ورزشكاران ويلچرى با نام «بازيهاى استوك مندويل» را برگزار كرد. در سال 1952
مجروحين جنگى هلند به اين جنبش پيوستند و كميته بينالمللى بازيهاى استوك مندويل (ISMGF) تشكيل شد. در سال 1960 اولين دوره
بازيهاى پارالمپيك مستقيماً بعد از بازيهاى المپيك در رم ايتاليا برگزار شد.
در اين رويداد از همان سالنهاى ورزشى و چارچوب مورد استفاده براى بازيهاى المپيك استفاده شد و 400 ورزشكار از 23 كشور در آن
شركت داشتند. اين بازيها به همين رويه هرچهارسال يكبار بعد از بازيهاى المپيك برگزار شد. گروههاى مختلف معلوليتى در مسابقات سال
1976 به اين رويداد پيوستند و اولين دوره بازيهاى پارالمپيك زمستانى در همان سال برگزار شد. همچنين در سال 1960 با حمايت
فدراسيون جهانى مجروحين جنگى، يك كارگروه بينالمللى در خصوص ورزش معلولين به منظور بررسى ومطالعه مشكلات ورزش
معلولين تشكيل شد. اينكار منجر به ايجاد يك فدراسيون ورزشى بينالمللى در سال 1964 به نام ISOD (سازمان بينالمللى ورزشهاى
معلولين) شد. ISOD فرصت هايى را براى آن دسته از ورزشكارانى كه نمي‌توانستند زير مجموعه ISMGF قرار گيرند شامل معلوليت
هاى نابينايى، قطع عضو، افراد مبتلا به فلج مغز و پاراپژى، فراهم نمود. در ابتداء 16 كشور به عضويت ISOD در آمدند و اين
سازمان تلاش فراوانى نمود تا ورزشكاران نابينا و قطع عضو را در بازيهاى پارالمپيك تورنتو 1976 و مبتلايان به فلج مغز را در
بازيهاى 1980 آرنهم شامل نمايد. هدف اين سازمان جذب و در بر گرفتن تمامي‌معلوليت ها در آينده و عمل نمودن به عنوان يك كميته
هماهنگى بود. به هر جهت، ساير سازمانهاى بينالمللى با گرايش گروههاى معلوليتى از قبيل CP-ISRA و IBSA در سالهاى 1978 و
1980 تاسيس شدند. چهار سازمان بينالمللى نياز به هماهنگ نمودن بازيهاى پارالمپيك را تجربه كردند. لذا در سال 1982 اقدام به
ايجاد «كميته بينالمللى هماهنگى ورزشهاى معلولين در جهان (ICC)» نمودند. اين كميته در ابتدا مركب از چهارنفر روساى سازمانهاى
CP-ISRA، IBSA،ISMGF و ISOD، دبيران كل و يك عضو ديگر (در ابتدا به عنوان پست نائب رئيس و سپس مسئول فني) بود.
CISS (فدراسيون جهانى ورزشهاى ناشنوايان) و INAS-FMH (فدراسيون بينالمللى ورزشهاى كم توانان ذهني) در سال 1986 به اين
كميته پيوستند اما ناشنوايان همچنان خودشان اقدام به برگزارى بازيهاى خود كردند. ولى كشورهاى عضو تقاضاى حضور تعداد بيشترى
از نمايندگان ملى و منطقه اى را در اين كميته داشتند و اين نهايتاً منجر به تاسيس يك سازمان جديد و با ساختارى دمكراتيك بنام كميته
بينالمللى پارالمپيك (IPC) شد. (سازمانهاى بينالمللى ورزشهاى معلولين (IOSDs)) يك سازمان بينالمللى ورزش معلولين (IOSD)
يك سازمان مستقل است كه توسط IPC به عنوان تنها نماينده يك گروه معلوليتى خاص در IPC مورد شناسايى و تاييد مي‌باشد. عضويت:
IPC در حال حاضر چهار سازمان IOSD به نامهاى انجمن بينالمللى ورزشها و تفريحات مبتلايان به فلج مغز ((CP-ISRA،
فدراسيون بينالمللى ورزشهاى نابينايان (IBSA)، فدراسيون بينالمللى ورزشهاى كم توانان ذهنى (INAS-FID) و فدراسيون بينالمللى
ورزشهاى ويلچرى قطع عضو (IWAS) را به رسميت مي‌شناسد. وظايف: سازمانهاى IOSDs در تهيه و ارائه دانش فنى و كارشناسى
مورد نياز گروه معلوليتى خود جهت توسعه ورزشهاى معلولين در ان گروه از سطوح پايه تا سطوح برتر، با IPC همكارى مي‌نمايند. اين
سازمانها به عنوان مرجع حاكميتى ومتولى برخى از رشته هاى ورزشى مرتبط با گروه معلوليتى خود، كه در برنامه بازيهاى پارالمپيك
قرار دارند، مي‌باشند. اين سازمانها همچنين فعاليت‌هاى توسعه اى خود را با IPC هماهنگ مي‌نمايند. جايگاه: سازمانهاى IOSDs به
عنوان اعضاى IPC، از حق ارائه پيشنهادات، حق راى و سخنرانى در اجلاس اعضاء ، ثبت نام كانديداها براى بخش هاى متناسب IPC
برخوردار بوده و مي‌توانند در تمامي‌فعاليت هاى IPC منوط به برخوردارى از معيارهاى مربوط براى فعاليت ذيربط، مشاركت داشته
باشند. - ورزشهاى پارالمپيكى CP-ISRA: بوچيا، فوتبال هفت نفره - ورزشهاى پارالمپيكى IBSA: فوتبال پنج نفره، گلبال و جودو. -
ورزشهاى پارالمپيكى INAS-FID: بسكتبال كم توانان ذهنى. - ورزشهاى پارالمپيكى IWAS: شمشيربازى با ويلچر - راگبى با ويلچر.
توجه: در نوامبر 2004 ، فدراسيون بينالمللى ورزشهاى با ويلچر استوك مندويل(ISMWSF) و سازمانهاى بينالمللى ورزشهاى
معلولين (ISOD) ادغام شدند و فدراسيون بينالمللى ورزشهاى ويلچرى و قطع عضو (IWAS) تشكيل شد.