رکوردهاي ايران
تاريخچه بيمه ايران
تا سال 1314 هجري شمسي، در ايران شركت بيمه داخلي و يا نيمه داخلي وجود نداشت و بازار بيمه كشور، كاملاً در اختيار نمايندگي هاي
بيمه هاي خارجي بود. اين نمايندگي ها، بيمه هاي مورد نظر خود را با نرخ ها و شرايطي كه خود صلاح مي دانستند، به مردم عرضه و
عوايد حاصله را از كشور خارج مي كردند.
بديهي است اين نمايندگي ها براي خود وظيفه و رسالتي در جهت توسعه و تعميم امر بيمه، آن چنان كه مرتبط با مصالح عمومي و كمك به
توسعه اقتصاد كشور باشد، احساس نمي كردند و فقط جهات تجاري و سوددهي مورد نظرشان بود. در همين راستا، آن ها از عدم وجود يك
مؤسسه بيمه اي داخلي حداكثر استفاده را مي بردند و تأسيس يك مؤسسه بيمه داخلي به هيچ وجه خوشايند آن ها نبود و لذا در رابطه با تأسيس
چنين شركتي، هرگونه مخالفت ممكن را ابراز و در جهت جلوگيري از شكل گيري آن در صورت امكان مانع ايجاد مي كردند.
اقدام براي تأسيس بيمه ايران با سرمايه دولت از اواخر سال 1313 هجري شمسي و با پيش بيني بودجه اي در قانون بودجه 1314 كل كشور
آغاز شد كه در ادامه به شرح آن پرداخته مي شود.
مجوز قانوني تأسيس شركت سهامي بيمه ايران
دكتر آقايان (يكي از اعضاي اولين هيئت مديره بيمه ايران و در حقيقت يكي از بانيان تأسيس آن) در خاطرات خود درباره تأسيس بيمه ايران
كه در نشريه بيمه ايران منتشر شده به مناسبت بيستمين سال فعاليت شركت - سال 1334 - درج گرديده، اظهار مي دارد:
از سال 1310 در فكر تأسيس يك شركت داخلي بودم ولي سرمايه آن را نداشتم تا اين كه داور به وزارت ماليه منصوب شد و از آنجائي كه
نامبرده از دوستان اينجانب بود، فكر خود را با او در ميان گذاشتم. داور با قبول اين پيشنهاد، تشكيل يك شركت بيمه داخلي را با سرمايه دولت
در برنامه خود قرار داد ودر نهايت بحث مجوز قانوني تأسيس شركت بيمه و تأمين سرمايه اوليه را در لايحه قانوني بودجه كل كشور در سال
1314 گنجانيد كه به تصويب رسيد.
در فهرست ضميمه قانون بودجه كل كشور در سال 1314 (مصوب 12/12/1313)، در بخش هزينه ها (باب اعتبارات وزارت ماليه)،
مبلغ 1.500.000 ريال براي سرمايه شركت و در بخش عايدات در قسمت «سهام و منافع دولتي»، درآمدي معادل 400.000 ريال به
عنوان عايدات شركت بيمه پيش بيني شد. بديهي است كه مبلغ 1.500.000 ريال براي تأسيس شركت بسنده نبود. با وجود اين، همت و تلاش
مسئولان و كاركنان شركت تازه تأسيس موجب شد شركت همراه با اجراي برنامه توسعه وتعميم بيمه گري در سراسر كشور، هر ساله منافعي
نيز عايد دولت كند.
صاحبان سهام و مؤسسان شركت
بيمه ايران با سرمايه دولت تأسيس شد. اما به لحاظ رعايت اركان شركت و براي رعايت مسئله تعدد سهامداران كه تشكيل شركت و انعقاد
مجمع عمومي و ساير مراحل به آن بستگي داشت، در آغاز، علاوه بر نام وزارت ماليه (دارايي) اسامي سه نفر از معاونان و صاحب منصبان
آن وزارتخانه نيز به عنوان سهامداران در شركت نامه و مدارك تأسيس شركت قيد شد.
اسامي سهامداران در شركت نامه و اوراق تأسيس شركت بدين شرح است:وزارت ماليه، معادل 19925 سهم يك هزار ريالي
آقاي فروهر، معادل 25 سهم يك هزار ريالي
آقاي سروري، معادل 25 سهم يك هزار ريالي
آقاي گلشائيان، معادل 25 سهم يك هزار ريالي
انتخاب اعضاي اولين هيئت مديره و اولين بازرسان قانوني
در اولين جلسه مجمع عمومي كه در تاريخ 13/06/1314 تشكيل شد، پس از تصويب اساسنامه، اولين هيئت مديره و اولين بازرسان قانوني
نيز معين شدند.اولين هيئت مديره متشكل از آقايان ابوالقاسم فروهر، دكتر فريدليپ و دكتر آقايان بود و عباسقلي گلشائيان و محمد سروري نيز
به عنوان اعضاي علي البدل هيئت مديره انتخاب شدند.
هيئت تفتيش (هيئت بازرسان قانوني) متشكل از دو نفر: ابراهيم خان زند و عبدالحسين خان هژير انتخاب شدند.
مشاهده مديران بيمه ايران در گذر زمان
انجام اقدامات براي شروع فعاليت هاي بيمه گري
گفته شد ثبت شركت و موجوديت قانوني آن، براي شروع فعاليت كافي نبود و بايستي امكانات لازم نيز فراهم و مقدمات از هر جهت مهيا مي
شد.انعقاد قرارداد بيمه اتكايي
پيش بيني بيمه اتكايي براي عمليات بيمه گري، از اصول اوليه حرفه بيمه گري است كه هر شركت بيمه بايد رعايت كند.
قبل از شروع فعاليت هاي بيمه گري، متصديان اين شركت تازه تأسيس بايستي درصدد تهيه پوشش اتكايي بودند، زيرا در غير اينصورت
فعاليت آن ها بسيار محدود مي شد.
دكتر آقايان در خاطراتش (نشريه مخصوص بيستمين سال فعاليت شركت ، 1334) در اين زمينه توضيحات مفصلي ارائه داده كه خلاصه اي
از آن آورده شده است:
وي بلافاصله پس از تأسيس و ثبت شركت براي تهيه پوشش اتكايي عازم اروپا مي شود و با توجه به آشنايي قبلي كه با برخي از شركت هاي
بيمه خارجي داشته به چند شركت بيمه در آلمان، فرانسه، بلژيك و سوئيس از جمله شركت بيمه آليانس اند اشتوتگارد كه از بيمه گران معروف
آن زمان بوده مراجعه مي كند ولي جواب منفي مي شنود. بعداً بر اساس سندي كه به دست مي آورد، معلوم مي شود مؤسسه بين المللي
سنديكاي بيمه گران مستقر در لندن قطعنامه اي صادر كرده و اعضاي خود را از هرگونه معامله بيمه مستقيم و غير مستقيم با هر شركت بيمه
داخلي در ايران منع كرده است. اقدام سنديكاي مذكور عمق مخالفت بيمه گران خارجي را با هر گونه ابتكار عمل ايرانيان در تأسيس شركت
بيمه داخلي مستقل روشن مي سازد.
دكتر آقايان در ادامه خاطرات خود توضيح مي دهد كه در نهايت موفق مي شود قرارداد اتكايي در رشته بيمه هاي آتش سوزي و حمل و نقل
را از طريق يكي از دلالان بيمه در لندن كه سال ها با مؤسسه لويدز همكاري داشته، منعقد كند ولي در خصوص بيمه هاي عمر و حوادث در
آن سفر موفق به انعقاد قرارداد بيمه اتكايي نمي شود و بنابراين براي شروع كار شركت به ايران باز مي گردد. وي اضافه مي كند كه پس از
گذشت چند ماه از شروع فعاليت بيمه ايران، با مسافرت مدير كل شركت بيمه يونيون سوئيس (كه آن هم شركت نسبتاً جديدي بوده) به تهران،
قرارداد بيمه اتكايي در رشته بيمه هاي عمر و حوادث را نيز با آن شركت منعقد مي كند.
استخدام نيروي متخصص
با توجه به رويه اداري معمول در آن زمان كه مؤسسات و سازمان ها و شركت هاي دولتي عموماً داراي مستشار خارجي بودند و يا به دليل
اينكه دكتر آقايان فرد متخصص قابل توجهي در داخل كشور نمي شناخت ويا احياناً به كارگيري افرادي را كه با نمايندگي هاي بيمه هاي
خارجي كار مي كرده اند آن هم در سطح بالا و مديريت فني ارشد شركت به صلاح نمي دانست، او در سفر خود به اروپا علاوه بر تلاش
براي انعقاد قرارداد اتكايي، در صدد استخدام متخصص و كارشناس نيز برآمد.
دكتر آقايان در ادامه خاطرات خود مي نويسد: كه با توسل به شركت هاي بيمه در آلمان و تحقيق از آنها شخصي به نام دكتر لوپن كه
متخصصرد رشته هاي مختلف بيمه اي بوده و همچنين در دعاوي بيمه اي حكميت نيز مي كرده براي استخدام در نظر گرفته مي شود ولي
نامبرده در روز كه قرار به طرف ايران حركت كند بر اثر سكته فوت مي كند. به هر تقدير دكتر آقايان در اين سفر شخصي به نامه دكتر
نابهولز اهل سوئيس را استخدام مي كند و به تهران مي آورد. اين شخص تا سال 1319 در خدمت شركت سهامي بيمه ايران بود. علاوه بر
استخدام دكتر نابهولز، سوكياس كارپيطان نيز در ايران براي استخدام در نظر گرفته مي شود.
تهيه مكان براي دفتر كار شركت
شركت سهامي بيمه ايران در آغاز تأسيس داراي ساختمان ملكي نبود، زيار املاك تمليكي به عنوان بخشي از سرمايه، ظاهراً هيچكدام قابليت
استفاده به عنوان دفتر كار شركت را نداشتند و همان طور كه گفته شد در شروع كار وجه نقدي نيز در اختيار شركت نبود كه ملكي را
خريداري كند و يا حتي مكان نسبتاً آبرومندتري را اجاره كند. لذا مسئولان شركت دو اطاق در زيرزمين ساختماني واقع در خيابان لاله زار
متعلق به شخصي به نام حاج مهدي سلامت را براي دفتر كار شركت اجاره كردند. قسمت اصلي ساختمان در اختيار بانك كشاورزي بود و بر
اساس نوشته هاي عبدالصمد شمس اين ساختمان چند سال بعد تخريب و به سينمايي به نام سينما خورشيد تبديل گرديد.
خريد اثاثيه و لوازم اداري
با شرحي كه درباره چگونگي سرمايه و عدم وجود نقدينگي در آغاز تأسيس شركت داده شد، تكليف چگونگي وسايل و اثاثيه اداري روش
است. به طوري كه از خاطرات همكاران اوليه معلوم مي شود، اثاثيه و لوازم اداري اوليه بسيار مختصر بوده است. كل ارزش لوازم اداري
خريداري شده در سال هاي 1314 و 1315 مبلغ 131.547 ريال بوده و از جمله اثاثيه خريداري شده يك عدد صندوق آهني نسوز بود كه
به مبلغ يك هزار ريال خريداري شد و اين صندوق تا سال ها بعد مورد استفاده بود و تا حدود سال 1340 نيز در اطاق رئيس حسابداري
شركت مستقر بود.
شروع رسمي فعاليت بيمه گري و اولين بيمه نامه صادره توسط شركت
بر اساس سوابق موجود، شركت سهامي بيمه ايران رسماً در تاريخ 14/08/1314 گشايش يافت و پس از نطق داور (وزير ماليه)، اولين بيمه
نام آتش سوزي به نام مشاراليه و براي ساختمان مسكوني اش صادر شد. پس از افتتاح رسمي، فعاليت هاي كاري و عمومي شركت از تاريخ
15/08/1314 آغاز شد و اين روز به نام سالروز تأسيس بيمه ايران و سپس به عنوان روز بيمه در تاريخ فعاليت هاي اقتصادي و بيمه اي
كشور به ثبت رسيد. رشته ديگري كه در همان سال 1314 فعاليت بيمه اي آن آغاز شد، بيمه باربري بود و اولين بيمه نامه در اين رشته در
04/09/1314 صادر شد.
اولين كارمندان شركت
علاوه بر آقايان دكتر نابهولز و سوكياس كاراپطيان كه به عنوان كارشناسان و مديران فني به خدمت گرفته شدند، ديگر كارمندان استخدام شده
در آغاز تأسيس عبارت بودند از: خانم بتول خواجه نصيري، خانم كناريك لوكاسيان و آقاي عبدالصمد شمس.
هزينه تأسيس
مطابق سوابق موجود، كل هزينه تأسيس شركت سهامي بيمه ايران به مبلغ 28.399.900 ريال بود كه اين مبلغ به همراه 131.547 ريال
ارزش اثاثه و لوازم اداري خريداري شده در سال هاي 1314 و 1315 در ترازنامه سال 1315 كلاً مستهلك گرديده است.